Ballet is een Westerse dansstijl waarin gestileerde poses en passen worden gecombineerd met licht en vloeiende figuren en bewegingen, zoals sprongen en draaien; vaak gecombineerd met muziek, decor, kostuums en soms pantomime of voordracht, om een verhaal, thema of sfeer aan de toeschouwer over te brengen. In Nederland heeft Het Nationale Ballet zich in de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld tot een internationaal toonaangevend balletgezelschap.

Geschiedenis van Ballet

Ballet is een dansvorm die meer dan 500 jaar geleden ontstaan is in Italië als een vorm van amusement voor de adel. De Italiaanse Catharina de Medici bracht het ballet via koning Hendrik II naar Frankrijk. Het ballet leek toen in zijn geheel niet op het ballet van nu, het was een opvoering waaraan ook dieren, clowns en acrobaten meededen. Dit vermoedelijk eerst opgetekende ballet in het jaar 1581 heette Ballet Comique de la Reine en duurde zes uur.

Koning Lodewijk XIV, de Zonnekoning, hield erg van dansen en richtte in het jaar 1661 de eerste balletacademie op. Hieruit ontstond later het wereldberoemde Parijse operaballet. Deze school bedacht de meeste lichaamshoudingen en de voet- en armposities tijdens het ballet, vandaar dat dit vooral Franse woorden zijn.

Toen Lodewijk XIV op de troon zat, wilde Peter de Grote, tsaar in Rusland, alles in de Franse stijl doen. Aan het Russische hof werd zelfs Frans gesproken. Doordat hij het balletdansen ook invoerde in Rusland ontstond, voornamelijk in Moskou en Sint-Petersburg, de grootste ballettraditie ter wereld. Het Britse ballet ontstond pas in de jaren dertig van de 20e eeuw en het Amerikaanse ballet pas in de jaren veertig van de 20e eeuw.

In Nederland startte de werkelijke ontwikkeling van een professionele theaterdanscultuur pas in de tweede helft van de vorige eeuw. Tot die tijd maakten calvinistische dominees de dienst uit: dans was in die cultuur een zonde. Er bestond geen traditie en continuïteit in het academisch ballet. De theaterdans die tijdens de wederopbouwjaren na de Tweede Wereldoorlog van de grond komt richt zich dan ook op buitenlandse voorbeelden: Londen, Parijs en Rusland.

Klassiek Ballet of Modern Ballet

In het begin van de twintigste eeuw begon de academische ballettechniek zich te ‘moderniseren’, waardoor er een scheiding tussen het klassiek ballet en modern ballet ontstond. Doorgaans wordt met de term ballet het midden gehouden tussen de klassieke of moderne uitvoering van de academische theaterdans. Wel is iedere westerse danskunstenaar indirect of direct beïnvloed door de academische ballettechniek. Zolang de voorgeschreven voetposities en houdingen gebruikt worden, spreekt men van ballet.

Ballet in Nederland

Dankzij de onvermoeibare inzet van de danspioniers, de balletmoeders Nel Roos, Hans Snoek, Sonia Gaskell, Jeanne Brabants, Francoise Adret, Mascha ter Weeme en met het subsidiestelsel van de Nederlandse overheid ontwikkelt zich de theaterdanscultuur zodanig dat die vanaf de jaren zeventig (dus in amper vijfentwintig jaar!) vooraan staat in de internationale danswereld. Het Nationale Ballet, bijvoorbeeld, heeft zich in de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld tot een internationaal toonaangevend balletgezelschap met een breed repertoire, een traditie in vernieuwing en met ongeveer 80 dansers die uit de hele wereld afkomstig zijn.