Van 30 januari tot en met 15 februari 2015 danst Den Haag met de 17e editie van premierefestival CaDance. Tijdens dit festival voor moderne dans was van 5 tot en met 8 februari ook Lalla Rookh van choreograaf Shailesh Bahoran te zien. In Lalla Rookh brengen zes dansers een uitdagende mix van hiphop, popping en breakdance en halen ze inspiratie uit de Indiase dans. Een ontroerende voorstelling over het schip de Lalla Rookh en de zoektocht naar je identiteit in een land dat je vreemd is. 

Het verhaal van het schip de Lalla Rookh

Als de lichten in het Korzo Theater op 5 februari doven en de voorstelling begint, bevind ik me niet meer in Den Haag. Ik ben aanwezig bij het ritueel aan de vooravond van het vertrek van het schip de Lalla Rookh. Het is 1873. We zitten tussen de Indiase emigranten, die denken dat ze naar Shri-Ram worden gebracht, het land van God. Niets is minder waar. Ze worden als contractarbeiders, zogenaamde kantraki’s, naar Suriname gebracht. Daar staan ze voor het eerst oog in oog met de Creoolse bevolking, de duivel volgens de emigranten. Met zes dansers steekt choreograaf Shailesh Bahoran dit heftige verhaal in een urban jasje. Dat hiphop emotioneel kan zijn en kan raken blijkt uit het snikkende publiek tijdens de voorstelling. 

Lalla Rookh in een urban jasje

Als eerste valt een enorm wit, kubusvormig frame op dat afsteekt tegen het zwarte decor van de studio in het Korzo. De zes dansers zitten om het rekwisiet heen en voeren kleine handelingen uit met een ritueel karakter. Later besef ik me dat deze kubus het schip Lalla Rookh voorstelt. De emigranten voeren een ritueel uit voor een goede reis en een voorspoedige toekomst. De gehele voorstelling blijft de kubus een grote rol spelen. Niet alleen wordt het als stellage gebruikt waarin en waarop geklommen wordt, de kubus bevat ook een emotionele lading. Woede en frustratie worden geuit tegen het schip door ertegenaan te schoppen en slaan. Tegelijkertijd is de Lalla Rookh ook hun enige connectie naar thuis en worden de rituelen hierop gericht. 

Enkele gedimde spots verlichten het toneelbeeld waardoor een mystieke sfeer ontstaat. Alle dansers ademen in hetzelfde ritme waardoor ik direct wordt meegesleurd in de beleving en in een soort trance gebracht wordt. De ademhaling blijft de gehele voorstelling aanhouden en maakt zo een verbinding tussen het publiek en de dansers. Naarmate de emoties heftiger worden en de ademhaling sneller en schokkend voel ik dat ook mijn ademhaling sneller gaat. Op sommige momenten zie je het publiek zelfs een traantje wegpinken. Dit gebeurt met name tijdens de Kam Kirya, een ritueel dat uitgevoerd wordt als iemand is overleden. Hierbij wordt een blaadje nat gemaakt in een potje water. Vervolgens wordt via het blaadje het water op de overledene gesprenkeld. 

Niet alleen de bezoekers, maar ook de dansers onderling worden verbonden door de ademhaling. In de groepsstukken worden de bewegingen zo vloeiend en gelijk uitgevoerd dat de dansers als het ware één persoon zijn. Als alle zes de dansers op de kubus staan, doen de bewegingen denken aan golven die in en uit elkaar stromen. De golven rondom de Lalla Rookh?

Hiphop op zijn best van choreograaf Shailesh Bahoran

Choreograaf Sailesh Bahoran heeft met zijn crew Illusionary Rockaz veel succes in het battle-circuit. In samenwerkingen met onder andere Het Nationaal Ballet, Het Nederlands Symfonieorkest en dansgezelschap ISH, brengt hij met zijn hiphopachtergrond nieuwe invloeden. Net als in Bahorans andere projecten is in Lala Rookh zijn Hindoestaanse achtergrond te zien. Zo is niet alleen het onderwerp daar onlosmakelijk mee verbonden, ook in de choreografie zien we invloeden uit de Hindoestaanse cultuur. Hindoestaanse rituelen worden bijvoorbeeld gebruikt in de choreografie, zoals de eerder genoemde Kam Kirya. 

 “We zijn te werk gegaan vanuit een schets van het verhaal over de Lalla Rookh en van daaruit hebben we stukjes materiaal gemaakt en gekozen welk materiaal we uiteindelijk gaan gebruiken. De dansers zelf zijn ook betrokken bij het choreograferen. We hebben verschillende kwaliteiten binnen onze cast,” aldus danser Kevin van der Kleij. Dit gegeven komt ook duidelijk terug in de voorstelling. Zo komen verschillende disciplines binnen hiphop, zoals breakdance en tutting, voorbij. Dit neemt niet weg dat de dansers van alle markten thuis zijn. De groepsstukken vormen een ijzersterk geheel zonder niveauverschil.

Popping van Kevin van der Kleij en Herrold Anakotta

Als popping liefhebber ging mijn hart sneller kloppen bij het duet van Kevin van der Kleij en Herrold Anakotta. Popping is een stijl binnen hiphop waarbij robotachtige bewegingen worden gemaakt door middel van het snel aanspannen en ontspannen van de spieren. Van der Kleij en Anakotta zijn beide meesters in dit vak. Het blijft verbazingwekkend hoe strak en gelijk dit uitgevoerd werd, alsof er een stroboscoop op hen gericht was. Bahoran heeft perfect gebruik gemaakt van deze combinatie. 

Lalla Rookh aangrijpende dansvoorstelling

Lalla Rookh betekent letterlijk 'rode wangen', een teken van gezondheid. Lange tijd was dit een veel voorkomende meisjesnaam in India. Het schip werd genoemd naar deze vrouwennaam. Hoop en gezondheid heeft het helaas niet gebracht, wel een heftig, indrukwekkend verhaal dat ons eeuwen later nog steeds aangrijpt. De prachtige vertaling van het verhaal in dans, is dan ook de reden dat je deze voorstelling niet mag missen.

Herfst 2015 gaat Lalla Rookh op tournee door heel Nederland.