In de dansgeschiedenis zijn er bekende dansers en componisten geweest die hebben gezorgd voor een grote verandering. Ook verschillende choreografen hebben een stem gehad in de verandering van de danstaal en hoe we nu naar dans kijken. 

1. George Balanchine

George Balanchine (1904-1983) wordt de meest invloedrijke choreograaf van het klassieke ballet van de Verenigde Staten in de 20e eeuw genoemd. Hij was namelijk aanhanger van de Russische avant-garde én de klassieke traditie. Hij stond op het kruispunt van beide werelden en wist deze twee te verenigen. Met bewegingen uit het romantische ballet en de experimentele Russische kunststroming kregen zijn balletstukken een eigen handtekening. In 1925 begon hij als choreograaf bij de Les Ballet Russes, die voor een revolutie in de danswereld zorgde. In samenwerking met Stravinski heeft hij bekende stukken gemaakt. 

Hij creëerde balletstukken ter plekke in de studio met de dansers die er dan waren. Hij sprak over zijn werk: ‘Only God creates, I assemle’. Bekende werken van Balanchine zijn onder andere De Notenkraker en Don Quixote. Beide gechoreografeerd voor het New York City Ballet, waar hij oprichter, artistiek leider en hoofd choreograaf van was. 

De Balanchine-stijl kennen we nu als neoklassiek en heeft een grote invloed gehad op grote choreografen na hem: van William Forsythe tot Hans van Manen. 

Zijn ballet (425 officieel genoteerd) bevatten geen anekdotes en zijn plotloos. Maar plotloos is niet per se abstract. Dansers op het podium vertellen van zichzelf al een verhaal, vond Balanchine. 

2. Merce Cunningham 

Merce Cunningham (1919-2009) begon als moderne danser, maar werd later choreograaf en ontwikkelde nieuwe vormen van abstractie in dans. Het was Martha Graham die hem aanmoedigde hiermee te beginnen. Cunningham was gefascineerd door het feit dat willekeurige verschijnselen een structuur konden bepalen. Hij was geïnspireerd om pure beweging, zonder emotie, na te streven en zo ontwikkelde hij ‘choreography by chance’. Dit werd een techniek waarbij geselecteerde geïsoleerde bewegingen een volgorde kregen door middel van willekeurige methodes. Dit kon zelfs een munt opgooien zijn. Cunningham’s abstracte choreografieën verschillen qua sfeer, maar worden gekarakteriseerd door de abrupte veranderingen en de contrasterende bewegingen. Zijn werk wordt geassocieerd met kunststromingen zoals dadaïsme, surrealisme en existentialisme.

De bekende dansstijl cunningham, stamt dus af van de danstaal en kijk op dans van Merce Cunningham. 

3. Anne Teresa de Keersmaeker

Als we spreken over de hedendaagse dans (in Europa), dan is Anne Teresa de Keersmaeker daar een grondlegger van geweest. Haar choreografie Rosas danst Rosas, dat een vervolg was op Fase (1982), staat in de dansgeschiedenis nu bekend als de gangmaker van de postmoderne dans. De minimalistische bewegingen die steeds opnieuw worden gedaan tot uitputting aan toe, creëren een grote emotionele spanning bij het publiek. Dit in tegenstelling tot een duidelijk gestructureerde choreografie. Deze choreografie wordt nog steeds wereldwijd gedanst, net zoals Fase.

4. Ohad Naharin 

We kennen Ohad Naharin nu allemaal als huischoreograaf van Batsheva Dance Company in Israël en oprichter van de dansvorm GAGA. Op jonge leeftijd kwam hij als danser al terecht bij het gezelschap, ondanks zijn minimale training. Martha Graham was gastchoreograaf en nodigde hem uit om te dansen bij haar eigen gezelschap in New York. Hij creëerde stukken in New York, maar ook voor Batsheva Dance Company, Kibbutz Contemporary Dance Company en het Nederlands Dans Theater. 

GAGA, een bewegingstaal waarbij je eigen sensaties en verbeelding een belangrijke rol spelen, wordt nu wereldwijd gedaan door dansers en non-dansers. De danser onderzoekt de bewustwording van de vorm van bewegingen, maar ook nieuwe bewegingspatronen en het verleggen van grenzen staat centraal. 

Wil je meer weten over Ohad Naharin en zijn kunst en denkwijze? Misschien is de film Mr. Gaga dan wat voor jou. 

Andere zéér belangrijke chorografen die erg invloedrijk zijn geweest voor de danswereld zijn: Michel Fokine, José Limon, William Forsythe, Isadora Duncan, Martha Graham, Hans van Manen, Pina Bausch en nog vele andere.