Dancehall, gedomineerd door mannen en vrouwonvriendelijk?
Er zijn veel statements vandaag de dag de wereld in geholpen die eigenlijk niet zozeer kloppen, om het aloude voorbeeld te geven: roze is voor meisjes en blauw voor jongens. Het is 2019, roze is niet meer enkel gereserveerd voor meisjes, zoals blauw dat ook niet meer voor jongens is. Het kleurenpalet staat open voor ieders eigen smaak. Jennifer Shahade bewijst dat schaken niet enkel voor mannen is weggelegd, Katherine Johnson toonde ons dat ook vrouwen grootste ontdekkingen kunnen doen. Daniil Simkin laat op schitterende wijze zien dat ballet niet enkel is weggelegd voor vrouwen, en verovert op zijn eentje de bühne. En David Mallet kan haar knippen en stylen als de beste.
En ook in de Dancehall cultuur gebeurt er enorm veel, het aloude en bekende ‘dancehall is gedomineerd door mannen’ en ‘dancehall is vrouwonvriendelijk’ is intussen ook geen feit meer. En we zullen je zo uitleggen waarom.
Dancehall (als muziekstijl) begon in de jaren ´70 in Jamaica en verspreidde zich al snel tot over de hele wereld, het begon met muziek in grote danshallen (dance halls) omdat niet iedereen destijds toegang had tot een radio en omdat dit een mooie manier was om de gemeenschap samen te brengen. De ‘sound systems’ speelden populaire platen steeds vaker zonder tekst af, waarop de ‘selecta’ of ‘MC’ de microfoon in handen nam en de tekst over sociale ongelijkheid verving door teksten over dansen, feesten, sexualiteit en geweld. De scène zelf werd ontstond uit de creativiteit en uit nood om de muziek toegankelijk te maken. Met andere woorden, muziek te brengen tot de mensen die thuis geen radio of tv hadden, wat bij vele Jamaicanen het geval was toen. De ‘dancehall’ die we nu kennen als de unieke Jamaicaanse muziek stijl, had vroeger dus een andere betekenis namelijk dat van een fysieke plaats.
Jamaica is de geboorteplaats van de Reggae en Dancehall.
De populariteit van dancehall groeide enorm dankzij de dansbewegingen en moves die de feestjes echt tot leven brachten. Vele dansmoves die we in hip hop videos zien vandaag de dag, zijn eigenlijk variaties van Dancehall moves. Elke step/ move heeft een eigen bedenker die deze step dan ook een naam geeft. Het is enorm belangrijk in de Jamaicaanse danscultuur, om buiten enkel de dansjes en de pasjes, je ook te verdiepen in de bedenkers van deze steps. Een van de eerste bekende is ‘bogle’ gecreëerd door Father Bogle (Mr. Wacky), een van de eerste dancehall dansers in de scene. De vroegere dancehall steps werden uitgevonden aan de hand van de lyrics van liedjes als een soort van ‘instructies’, met als gedachte om deze zo simpel mogelijk te houden zodat iedereen kan meedoen met deze pasjes wanneer ze voorkomen in een liedje.
Algauw kwamen er invloeden van street dancers, en de onoverkomelijke groei binnen de dancehall dans werd ingeleid door de jongere generatie. Crews zoals Black Eagles en Elite Team hebben een hele nieuwe soort dancehall steps en combinaties die vele malen complexer, sneller en langer zijn. Doordat vele crews hen hierin hebben gevolgd werd het aspect van ‘gemakkelijke danspasjes die iedereen kan volgen’ al gauw vervangen door een iets competitiever aspect van de steps. Door de hoeveelheid aan crews en de groei van dancehall waardoor de stijl nu wereldwijd reikt, komen er dagelijks nieuwe steps uit. Ondertussen is dancehall zo populair geworden wereldwijd, dat Jamaicaanse dansers eindelijk de erkenning krijgen die ze verdienen. En vele workshops over de wereld worden georganiseerd waarbij dansers uit Jamaica komen lesgeven. Vele Europeanen boeken nu ook hun reizen naar Jamaica om daar danslessen te nemen van crews zoals “Active Immortals”, “Versatile Ones”, Kissy Mckoy, en nog veel meer.
Sound systems en MC’s hebben enorm veel bijgedragen aan de dancehall stijl van vandaag.
Male versus Female steps. Laat dit duidelijk zijn, een man die female steps danst in Jamaica is NOT done. Jamaica is nog altijd heel erg streng op het discrimineren van de LGBT+ community, dus een man die female steps danst is eigenlijk een belediging naar de cultuur toe in hun ogen. Dit is omdat er een duidelijk verschil is tussen de male en female steps. De female steps, zoals het woord al zegt is met een focus op de vrouwelijkheid die in de strijd wordt gegooid om deze te dansen. Vrouwen gebruiken hun lichaam op een hele sensuele manier, met hele expliciete bewegingen soms. Dit leidt tot de dag van vandaag nog altijd tot de contradictie dat vrouwen in dancehall gediscrimineerd worden, omdat ze bijna enkel met hun achterwerk mogen schudden voor het plezier van de man. Maar niets is minder waar. Vrouwelijke dansers zeggen dat dit hun juist de vrijheid geeft om zichzelf en hun lichaam hiermee te ontdekken. Het brengt ze kracht om hun sensualiteit vrij te mogen gebruiken in hun dansmoves, ze zijn vrij om sensueel te zijn, zonder dat het voor een man is, maar omdat ze dat zélf willen. Om het in Kimiko Versatile haar woorden te zeggen ‘female dancehall is not about being subjected to men, it is about being strong, about exploring your sexuality without any judgement.’ In Dancehall heeft de vrouw de volledige controle over haar eigen lichaam en hoe haar lichaam wordt gezien, zij kiest wie haar mag aanraken, en zij kiest wie enkel langs de zijlijn mag toekijken.
Ondanks dat de dancehall dans eigenlijk door mannen werd uitgevonden, verschenen er al snel de dancehall queens bij. Vrouwen die expliciete dansmoves zoals “booty shakes”, “splits”, “wines en headstands” gebruiken binnen hun dans werden het meest bekende aspect aan deze dansstijl.
Er heersen nog te veel taboes binnen de dancehall, met voornamelijk het feit dat mannen mogen zeggen wat ze willen in hun lyrics, en dat er op vrouwen nog vaak wordt neergekeken als zij voor hun mening opkomen. Dit veranderen de dames in dancehall vandaag de dag, steeds meer en meer.
Een van de beste voorbeelden (uit vele vrouwelijke dansers die male dansen) hiervan is de Versatile ones oprichtster Kimiko Versatile, geschoold in Contemporary, African, Jazz en Folk, en Dancehall reggae. Zij danst ook male steps, en bewijst hiermee dat vrouwen zich absoluut niet moeten beperken tot het whinen met hun heupen als ze dat zelf niet willen. Een ander goed voorbeeld hiervan is Dancing Rebel, die net zoals Kimiko meedraait met male steps. Ze brengen aandacht naar de seksualisering van de vrouw binnen dancehall. Ja, je mag met je hele lichaam sensuele expliciete bewegingen maken als je dat wilt, maar je moet dat niet. Net zoals je vrij bent om als vrouw tijdens een dancehall feestje mee te doen met ‘daggering’ (hele expliciete dans tussen man en vrouw dat voor buitenlanders die dit waarnemen in Jamaica heel schokkend kan overkomen omdat ze de cultuur niet begrijpen en ervan uitgaan dat vrouwen zich laten vernederen door de mannen te plezieren hiermee) maar je hoeft dit niet. Binnen deze danscultuur sta je als vrouw volledig in je eigen recht met wat je wilt en niet wilt doen met je lichaam.