Oorsprong Bharatanatyam

Meer dan tweeduizend jaar geleden ontstond de dansstijl bharatanatyam. Het is een Zuid-Indiase klassieke dansvorm die zich kenmerkt door hoofd-, oog-, en nekbewegingen. Ook zijn het voetenwerk, de handgebaren (mudras) en de expressie van groot belang. 
Van oorsprong is deze dansstijl een tempeldans die werd uitgevoerd door devadasi’s (dienaressen van God). Deze dansen werden dasi attam (dans van de dienaressen) genoemd. De dienaressen maakten op hun manier verhalen en mythes over goden duidelijk door middel van dans. Helaas werd hun invloed steeds minder door de Engelse overheersing en het teruggedrongen kastensysteem. Het was Rukmini Devi Arundale die ervoor zorgde dat de danstraditie werd hersteld. In 1935 richtte zij Kalakshetra op. Dit was een dansuniversiteit voor bharatanatyam. Nu wordt deze dansstijl als internationale en professionele dansvorm gewaardeerd en erkend.

Bharatanatyam

De naam bharatanatyam kun je als volgt ontleden: bha staat voor bhava, wat emotionele expressie betekent. Ra staat voor ragam (melodie) en ta staat voor thalam (ritme). Natyam betekent dans. 
We kunnen de dansstijl in 3 categorieën indelen:

1. Nritta

Hieronder verstaan we de pure technische dans zonder enige verdere betekenis en emotie. De ingewikkelde ritmes en schoonheid van de dans worden hier uitgevoerd.

2. Natya

Als we spreken over de verhalende vorm van bharatanatyam, dan wordt dat natya genoemd. Handgebaren en expressie worden gebruikt om verhalen en mythes uit te beelden.

3. Nritya

Dit is een combinatie van nritta en natya. Abstracte, pure dans wordt gecombineerd met de expressieve, verhalende dans. 
Bharatanatyam is een solistische dans die lastig onder de knie te krijgen is. Daarom wordt deze dans vaak aan jonge meisjes al geleerd. De danser wordt begeleid door muzikanten en één of meer zangers. Tegenwoordig beheersen ook steeds meer jongens deze dansstijl. 
De danser draagt een kleurrijke sari die versierd is met sierraden. 

Voorstellingen

Een traditionele bharatanatyam-voorstelling bestaat uit zeven delen. Deze set wordt margam genoemd en ziet er als volgt uit:

1. Alarippu

De dans begint altijd met een ritmische roeping (vadana) naar de goden en godinnen. Het is een bedankje voor de zegeningen die zij hebben gebracht. Dit wordt de alarippu genoemd. 

2. Jatiswaram

Aan de bewegingen van de alarippu worden melodieën toegevoegd, wat jatiswaram wordt genoemd. De dans wordt tot dit punt puur technisch uitgevoerd en de bewegingen worden in eenheid met de muziek, op de beat, gedanst. 

3. Shabdam

Als er tijdens de voorstelling woorden bijkomen, zitten we in deze fase van de dans: shabdam. 

4. Varnam

Varnam is de kern van de voorstelling en duurt ongeveer 30 tot 45 minuten. Tijdens deze fase wordt de expressie bijgevoegd en zien we een combinatie van alles. Via handbewegingen, voetenwerk en vloeiende bewegingen wordt de tekst gecommuniceerd. Het lichaam van de danser vertelt een verhaal, wat kan gaan over de liefde, verlangen of een strijd tussen goed en kwaad. 

5. Padam

De volgende fase van de voorstelling heet padam. In deze fase is de eerbied en de eenvoud van de expressie belangrijk. Een spirituele boodschap of een religieus gebed wordt gedaan. De muziek wordt lichter, de zang intiemer en de dans emotioneler. 

6. Thillana

De thillana is de climax van de presentatie. Het dansgedeelte wordt langzaam teruggebracht naar de reeks pure bewegingen van het begin, waarmee vervolgens ook de voorstelling eindigt. 

7. Shlokam of Mangalam

Tijdens dit punt van de voorstelling vraagt de danser om zegen van de mensen rondom, het publiek.