Indiase klassieke dans kent verschillende dansvormen, die min of meer gebaseerd zijn op het boek Natyasastra, wat tussen 200 v. Christus en 100 n. Christus is geschreven door Bharata Muni. Het boek bestaat uit 6000 slokas (Oudindische poëtische strofes). Verder wordt er geschreven over theaterkunst: dans, theater en muziek. We kunnen acteertechnieken terugvinden, maar ook hoe je een podium moet opbouwen en gebruik kan maken van make-up. Zelfs manieren om gevoelens goed over te brengen wordt uitgelegd. 

Klassiek dansstijlen uit India

Kathak is één van de acht klassieke dansstijlen uit India en komt oorspronkelijk uit het noorden van het land. Het is een dansstijl die moeilijk te leren is en de meeste dansers volgen dan ook op jonge leeftijd een opleiding van een goeroe om alle technieken goed te leren. De goeroe gaat in op de geschiedenis, ontwikkeling en betekenis van de klassieke Indiase dansstijl kathak. 

Kathak is afgeleid van het woord kathá dat ‘verhaal’ betekent. Kathak is dus een verhalende dansstijl die het mogelijk maakte voor kathakers (verhalenvertellers) religieuze en mythologische verhalen in de tempels te vertellen. 
De dansvorm bloeide in de 18e eeuw op doordat het door de Moghul vorsten werd verplaats naar de hoven. Doordat er aan de hoven niet veel belangstelling was voor gedanste verhalen over god, begonnen de dansers abstractere stijlen te ontwikkelen. Deze bevatten complexe ritmen, snelle pirouettes en dramatische pauzes. Zo is de kathak stijl ontwikkelt tot de stijl die we nu kennen. 

Afwisselend, vloeiend en scherp

Deze dansvorm onderscheidt zich van andere klassieke Indiase dansstijlen zoals bharata natyam of orissi door de lichaamshouding: de kathak danser staat recht, in tegenstelling tot de andere stijlen waar de danser gebogen staat. Ook zijn de handbewegingen anders: bij bharata natyam bewegen ze in traditioneel vastgelegde mudras, maar de kathakdansers beweegt zijn handen natuurlijk, afwisselend, vloeiend en scherp. Ook de gezichtsexpressie heeft geen voorgeschreven richtlijnen. Deze dansvorm is de enige klassieke dansvorm die hindoe als islamitische cultuurelementen bevat. 

Kenmerkend voor deze dansvorm is dat er veel voetenwerk bij komt kijken, ingewikkelde ritmes en snelle pirouettes achter elkaar worden gedraaid. Deze dans wordt begeleid door gunhgru’s: belletjes aan de enkels van de dansers. 
Kathak wordt vooral solo uitgevoerd waarbij de dansers met percussie- en melodie instrumenten worden begeleid zoals sarangi, sitar, fluit of viool. De danser en percussionist moedigen elkaar tijdens de dans aan om steeds sneller en ingewikkeldere ritmes te spelen. Dit wordt jugalbandi genoemd, waarin improvisatie voor kan komen. Een populair onderwerp wat regelmatig terug komt in deze dansvorm is de liefde.  

Ontwikkeling van kathak

Belangrijk voor de ontwikkeling van kathak is Pandit Birju Maharaj. Hij was jarenlang hoofd van de Kathak Kendra in Delhi. Na de afronding van zijn opleiding werd hij niet alleen in India veel gevraagd als danser, maar ook in andere landen. Ook wordt er nu wereldwijd lesgegeven in kathak, zelfs in Amsterdam!