Swingmuziek maakt een ware comeback. Zangeres Caro Emerald voerde in 2010 zo lang de Nederlandse hitlijsten aan, dat ze met haar album Michael Jacksons Thriller versloeg. Feesten als RaZzin’ en Electro Swing worden goed bezocht en de charleston gaat via internet de wereld over.

Auteur Hanneke Koolen. Dit artikel is eerder verschenen in Dans Magazine nr 1 2011 

It don’t mean a thing if it ain’t got that swing. De titel van Duke Ellingtons hitsong uit 1931 kenmerkt het swingtijdperk van bigbands, jive en jitterbug. Knikken met je hoofd, tikken met je voeten en je vingers knippen op de maat; swingmuziek maakt dat je wilt bewegen. En als stilzitten geen optie meer is, kan je maar beter de dansvloer op stormen.

Toch zijn we het dansen op swingmuziek sinds de jaren ’50 wat verleerd. Het ritme is anders dan de rechte vierkwartsmaat die we zo goed kennen van pop, rock, disco of dance. Hoewel de typische swinggroove van e-1, e-2, e-3, e-4 op een hartslaglijkt, is ons lichaam dit ritme niet meer echt eigen. Tijdens lindyhoplessen of -dansavonden bewegen sommigen zich dan ook wat stram op en neer. Luisteren naar zangers als Louis Prima en Ella Fitzgerald of muziek van bigbandleiders als Bennie Goodman en Cab Calloway kan die onwennigheid wegnemen. Het geheim van het dansen op swingmuziek zit hem in de bounce, een verende beweging op elke tel van de maat. Of je nu lindy danst, charleston of tap, die bounce vormt de basis.

Charlestonknieën
Swing ontstond in de jaren ’20 in de Verenigde Staten; een tijd van grote maatschappelijk veranderingen. Vrouwen begonnen zich te emanciperen, lieten massaal hun haar kort knippen en gingen rechte jurken dragen met rokken die slechts tot de knie reikten. De vrijgevochten flappers rookten, dronken, reden in auto’s en dansten de charleston: een wilde dans waarbij benen en armen alle kanten opvliegen en de voeten een twistbeweging maken. Menigeen kwam bij de dokter terecht met ‘charlestonknieën’. Vandaag de dag kent deze dans een bescheiden revival, wat zich onder meer uit in de I Charleston The World-filmpjes op internet, waarin dansers in diverse wereldsteden hun danskunsten vertonen.

In de jaren ’30 en ’40 danste men de lindyhop, jitterbug en jive; allemaal parendansen op swingmuziek en voorlopers van de rock ’n roll. Tegenwoordig worden er in diverse steden lindyhop-lessen gegeven en tea dances georganiseerd. Iedere week bekwamen dansers zich in passen als de ‘Susie Q’, ‘Johnny Special’ en ‘Shorty George’ en leren ze de bounce te voelen. Voor mensen die graag samen willen dansen is de uitbundige lindy hop, genoemd naar CharlesLindbergh die in 1927 voor het eerst non-stop met zijn vliegtuig de Atlantische Oceaan over ‘hopte’, een leuk alternatief voor ballroom, salsa en tango.

Informatie over lindyhop en waar je dat hier kan dansen, vind je op www.lindyhop.nl.

Parels en pailletten
Niet alleen de muziek heeft aantrekkingskracht. Dames vallen voor de rode lippenstift, vrouwelijke jurken en klassieke kapsels van het swingtijdperk. Heren hijsen zich in pak en fedorahoed of kiezen voor bretelsen platte pet. De exclusieve RaZzin’-feesten in Amsterdam leveren sfeervolle taferelen op van dames met bobkapsels, parels en pailletten. Gasten worden geacht zich te kleden in jaren ’20 of jaren ’30 stijl en krijgen daarvoor tips op de website www.razzin.me.
Deze retro-chique is wellicht een reactie op alle jaren waarin we ons in spijkerbroek en T-shirt in het uitgaansleven stortten. Het is prettig eens helemaal in stijl als dame of heer een cocktail te drinken in de VIP room van bioscoop Tuschinski.

Groovy beats
De Electro Swing-avonden, die al plaatsvonden in de Melkweg (Amsterdam) en Tivoli (Utrecht),kennen geen dresscode. Als muziekgenre bestaat electro swing sinds de jaren ’90 en is populair in onder meer Engeland, Frankrijk en Duitsland. Dj’s en producenten zoals Gramophonedzie en ParovStelar mixen muziek uit de jaren ’20, ’30 en ’40 met elektronische beats en drum ’n bass. Zo vinden de Andrew Sisters en Louis Armstrong weer hun weg naar de dansvloer. Het resultaat is fris en feestelijk. De avonden worden aangekleed met videoprojecties uit oude films en een enkele burlesqueact. Het is leuk te zien hoe men er spontaan wat charlestonpassen ingooit en elkaar al wachtend voor het toilet de bewegingen uitlegt. Enkele koppels dansen lindyhop, maar het hoge tempo van de muziek en de volle dansvloer maken deze clubnights daarvoor minder geschikt.

De eerste Electro Swing-avond die ik in het Utrechtse Tivoli bijwoonde, was druk bezocht, maar het lukte de dj’s helaas niet de verschillende nummers soepel aan elkaar te mixen. Het publiek kon dus niet lekker doordansen. Maar goed, het begin is er en gezien de vele oud-en-nieuw-feesten rond hetzelfde thema, lijkt de trend door te zetten. Lang niet alle luisteraars en dansers verdiepen zich in de historische context en de bijbehorende kledingstijl. Ze vinden het gewoon leuke muziek om op te dansen en dat is het bewijs dat het hier niet slechts om een nostalgische beweging gaat. Swing is nog steeds the thing! 

Dit artikel is eerder verschenen in Dans Magazine nr 1 2011 en is geschreven door Hanneke Koolen