Op 6 februari organiseerde Codarts Dansacademie Rotterdam het mini-symposium Know More - Do Better over dans en gezondheid. Medici, fysiotherapeuten, dansers en dansdocenten verzamelden zich in de muziekzaal op de 6de verdieping voor een middag met lezingen over monitoring en screening van dansers, blessurepreventie en voeding, en coaching en feedback. In deel 1 van de reportage het verslag van het eerste blok van het symposium Know More - Do Better over monitoring en screening van auditanten en dansvakstudenten.

Codarts Dansacademie Rotterdam

Als ik op de lange roltrap naar de vijfde verdieping van het gebouw aan Kruisplein 26 sta, moet ik terugdenken aan de laatste keer dat ik bij Codarts was. Tien jaar geleden, toen ik in de schakelklas (vooropleiding dansacademie) zat, was deze roltrap wekelijks mijn toegangspoort tot een droom om danseres te worden. Na één jaar waren de schakelklas en de droom echter voorbij. Mij werd verteld dat ik beter kon schrijven dan dansen en dat ik maar beter naar de universiteit kon gaan; feedback die nu mijn bezoek als webredacteur van Dansmagazine een licht wrang en ironisch smaakje geeft.

De schakelklas had mij echter ook laten zien dat een opleiding aan een Dansacademie niets voor mij was. De didactiek beviel me niet, te traditioneel, en ik voelde me niet intellectueel en mentaal uitgedaagd. Inmiddels ben ik een danswetenschapper met grote interesse in progressieve pedagogiek en ‘Dance Science’, en erg benieuwd naar het symposium Know More - Do Better dat Codarts organiseert. Net zoals het dansveld, heeft de school in de afgelopen tien jaar veel positieve veranderingen meegemaakt en is er meer aandacht voor de fysieke en mentale gezondheid van de danser. Maar is dat genoeg om mij te doen verlangen dat ik nu aan het begin van mijn danscarrière zou staan? Of zijn er meer veranderingen nodig?

Symposium Know More - Do Better

Dagvoorzitter Margo Rijven, die aan de wieg van het mini-symposium Know More - Do Better staat, introduceert het thema van de dag. Eens in de twee jaar organiseert een dansacademie in Nederland een mini-symposium over dans en gezondheid, met als doel dansers een langere en gezondere carrière te bieden. Dansopleidingen voelen zich verantwoordelijk hun dansers voor te lichten, en met succes. Bij Codarts is in het laatste jaar maar 2% van de eerstejaars studenten (1 danser) uitgevallen wegens een blessure. Ook moeten dansers mentaal in excellente staat verkeren, omdat het werkveld psychologische weerbaarheid vereist. Dankzij de verspreiding van kennis heeft het dansveld zich bewogen van ‘voorkomen’ naar ‘bereiken' en wordt er niet alleen aan blessurepreventie gewerkt, maar ook aan prestatieverbetering.

Screening van auditanten bij Codarts

In de ochtend spreken Anita Radier (fysio-manueeltherapeut Codarts en Het Nationale Ballet), Suzan de Jonge (sportarts MC Haaglanden) en Janine Stubbe (bewegingswetenschapper en lector Codarts) over het screenen van auditanten en het monitoren van de fysieke gezondheid van de dansvakstudenten. Hier is namelijk de afgelopen paar jaar de grote winst behaald. Was de sportmedische keuring vroeger een soort ‘vleeskeuring’, nu dienen de resultaten uit het inmiddels uitgebreide onderzoek als persoonlijk advies voor de danser en krijgt deze reeds tijdens de screening feedback van de fysiotherapeut.

De resultaten worden ook met het docententeam gedeeld en gebruikt als waardevolle informatie voor opbouwende kritiek en het persoonlijk oefenprogramma van de danser. Dankzij de kennisdeling kunnen fysiotherapeuten en dansdocenten dus actief deelnemen aan de ontplooiing van de dansers. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat niet kracht, lenigheid of bewegingsvrijheid het krijgen of terugkomen van een blessure voorspelt, maar de uitvoering van een beweging. De zelfkennis en het bewustzijn die een screening en begeleiding de danser verschaffen zijn daarom essentieel!

Monitoring van dansvakstudenten bij Codarts

In 2014 is Codarts samen met TNO en Hogeschool Amsterdam gestart met de Performing Arts Health Monitor (PAHM). Doel van deze monitor is om de omvang en aard van lichamelijke en mentale klachten in kaart te brengen. De gezondheid van de dansers wordt sinds kort dus ook tijdens de studie in de gaten gehouden. Iedere twee weken ontvangen de eerstejaars studenten via e-mail een vragenlijst betreft hun fysieke en mentale gezondheid. Ook worden de studenten aan het einde van het eerste studiejaar nogmaals gescreend.

Dit onderzoek wordt gedaan om erachter te komen hoe vaak blessures voorkomen (omvang), wat de risicofactoren zijn (oorzaak), wat de beste oplossing is (interventie) en of deze effectief is (evaluatie). Er is gebleken dat alleen de blessure-geschiedenis een significante voorspeller is van het krijgen van een blessure in het eerste studiejaar.

Taak: Lichaamsbewustzijn van dansers vergroten

Het valt mij op dat deze conclusie in verband staat met de observatie dat alleen de uitvoering van de beweging een significante blessure-voorspeller is. Verder valt het mij op dat ondanks dat er aan de mentale gezondheid van de dansers gerefereerd wordt, de sprekers vooral aandacht besteden aan het lichaam, lichamelijk onderzoek en aan blessurepreventie. Terwijl de twee onderzoeksconclusies voor mij heel sterk communiceren dat juist bij het ‘bewustzijn’ van de danser de verbeteringsslag te maken valt. Ongezonde bewegingspatronen kunnen namelijk vooral verbeteren als dansers bewust zijn van de fout die zij maken.

Nu hebben zij inmiddels wel een persoonlijk trainingsprogram en worden zij onderwezen in bijvoorbeeld toegepaste anatomie en lichaamsbewustzijn, maar de dansers zelf komen niet echt aan het woord in dit symposium. Tussen de lezingen door zijn er wel optredens van dansers en vertellen zij wat de fysieke en mentale belasting van de choreografie is, maar deze presentaties bevredigen mij niet. Graag zou ik van de dansers willen horen: “Wat voor invloed hebben al deze verbetering in het dansonderwijs op jouw lichaamsbewustzijn gehad?”

In deel 2 van Codarts Knows More and Does Better verslag over het derde blok van het mini-symposium, over feedback en coaching van dansers met tips van danstherapeuten en (sport)psychologen.

Auteur: Jacqueline de Kuijper