Op 6 februari organiseerde Codarts Dansacademie Rotterdam het mini-symposium Know More - Do Better over dans en gezondheid. Medici, fysiotherapeuten, dansers en dansdocenten verzamelden zich in de muziekzaal op de 6de verdieping voor een middag met lezingen over monitoring en screening van dansers, blessurepreventie en voeding, en coaching en feedback. In deel 2 van de reportage over Know More - Do Better het verslag van het derde blok van het symposium over feedback en coaching van dansers, met tips van danstherapeuten en (sport)psychologen.

Feedback en coaching van dansers; lessen uit de danstherapie

In de namiddag van het Symposium Know More - Do Better vertelt Simone Kleinlooh (Senior danstherapeut, supervisor en docente danstherapie) over de inzichten die de psychotherapie en danstherapie het dansonderwijs te bieden hebben. Een optimale omgeving voor fysieke en mentale groei is namelijk een omgeving waarin de student zich veilig voelt. Een omgeving waarin factoren als excellentie en prestatie belangrijk zijn, is niet bepaald een veilige omgeving. In de harde danswereld is het dan ook gebruikelijk dat dansers hun grenzen negeren en geen kwetsbaarheid durven tonen.

Kleinlooh benadrukt het belang van oordeelvrij leren denken en luisteren naar je lichaam. De omgeving wordt echter vooral bepaald door de opleiding en docenten. Ze raadt daarom dansdocenten aan om op tijd opbouwende kritiek te geven en niet zuinig te zijn met complimenten.

Kleinlooh observeert ook dat er in danslessen vaak nog te weinig ruimte is voor creativiteit en mogelijkheden voor de dansstudent zichzelf te kunnen uiten. Met deze opmerking raakt ze mij; het gebrek aan ruimte voor creativiteit is namelijk precies wat mij tijdens de vooropleiding dwars zat - al kon ik dat toen niet onder woorden brengen. We leerden vooral danstechniek en deden de docenten na, terwijl ik als onzekere tiener de behoefte had om mijn eigen ‘stem’ te vinden en de mogelijkheden van mijn lichaam te verkennen. Veilig voelde ik mij toen niet altijd; ik ergerde mij aan de spiegels en was erg gevoelig voor feedback.

Inmiddels heb ik zelf via mijn studie danswetenschappen in Californië ontdekt wat ik toen miste: dat progressieve pedagogiek de danswereld veel te bieden heeft. Dat ik niet de enige ben die daar zo over denkt, blijkt uit de laatste presentatie van het symposium…

Feedback en coaching van dansers; lessen uit de sportpsychologie

Berber van den Berg (sportpsycholoog en eco-coach) maakt meteen een onvergetelijke indruk. Ze vraagt ons alles op te staan en vijf mensen (wildvreemden) een compliment te geven; dat blijkt nog moeilijker dan gedacht! In een vermakelijke en afwisselende presentatie vertelt ze over haar werk als eco-coach (duurzaam coachen) en geeft coachingtips aan de dansdocenten in het publiek: “Heb altijd een doel, want zonder doel geen focus, geen inzet, geen training.” Het doel moet tevens een klein en specifiek doel zijn, want een vaag doel leidt tot een vage training.

Uit het publiek komt de vraag hoe een dansdocent dat aan kan pakken met een groep van soms wel twintig leerlingen. Van den Berg legt uit dat ze ook op deze manier traint met voetbalteams, maar dat iedere voetballer dan in de training een eigen focus heeft en aan het behalen van persoonlijke doelen werkt. Dansdocenten kunnen dus ook hun studenten trainen op die manier te werk te gaan.

Motivatie en doorzettingsvermogen; leren van Carol Dweck

Van den Berg legt uit dat de prestatie van een sporter (of danser) niet zozeer afhangt van het fysieke potentieel, maar bepaalt wordt door de mentale instelling. Daarbij haalt ze het beroemde onderzoek over motivatie en doorzettingsvermogen van de Amerikaanse psychologe Carol Dweck aan. Wanneer ik die naam hoor juich ik van binnen, want het onderzoek over de ‘growth mindset’ was een grote inspiratiebron voor mijn afstudeerscriptie over progressieve danspedagogiek.

Wanneer mensen hun capaciteiten zien als iets dat vaststaat, beschouwen zij tegenslagen als een reden om hun intelligentie of talent in twijfel te trekken. Dit leidt tot faalangst en het vermijden van uitdagingen. Mensen voor wie intelligentie geen vaststaande eigenschap is, maar iets dat je kunt ontwikkelen, hebben daarentegen een ‘growth mindset’. Zij gaan ervan uit dat iedereen, met inspanning en begeleiding, in staat is om hun capaciteiten te vergroten. Het zorgt ervoor dat ze willen bijleren. Afhankelijk van de mindset van de student, wordt kritiek dus als een aanval of een leermoment beschouwd.

De ‘take home message’ van Carol Dweck en Berben van den Berg is dat dansdocenten de motivatie en het doorzettingsvermogen van hun leerlingen kunnen bevorderen door feedback te geven op de inzet van de student, niet op de uitvoering van de dans of op hun talent.

Van danstraining naar danseducatie

Berber van den Berg geeft aan dat er een slag moet worden gemaakt van (dans)training naar (dans)coaching, of, in mijn woorden, naar (dans)educatie. Om zelfsturende dansers te ontwikkelen, één van de doelstellingen van Codarts, moet niet alleen de fysieke gezondheidszorg verbeteren, maar ook de mentale gezondheidszorg. Een grote en belangrijke rol is hierin weggelegd voor dansdocenten, omdat zij de veilige omgeving zullen moeten creëren waarin dansers kunnen floreren.

Stephanie Keizer (hoofd Student Life Codarts) weet mij na afloop te vertellen dat Codarts ook werkt aan bijscholing van dansdocenten, mede door symposia zoals deze. Ze geeft wel toe dat het soms een probleem is met internationale gastdocenten, die niet gewend zijn om met dansstudenten te werken zoals Codarts dat doet en die ook niet die bijscholing hebben ontvangen.

Ik ben verheugd om tijdens het symposium Know More - Do Better te horen wat voor vooruitgangen Codarts in de afgelopen tien jaar heeft doorgemaakt en geïnitieerd, maar tevreden ben ik niet. Want één dag, eens in de twee jaar, is niet voldoende om dansdocenten bij te scholen. Het is slechts een druppel op een hete plaat. De studenten worden nu beter opgeleid, maar hoe zit het met de dansdocenten die meer dan tien jaar geleden zijn afgestudeerd en nu op dansscholen verspreid over het land lesgeven? Wat voor bijscholingsmogelijkheden zijn er voor hen?

Tip uit de topsport: cross-training

Dat de danswereld nog veel te leren heeft van de sportpsychologie, blijkt uit de reactie van de organisatie van het symposium op de presentatie van Berber van den Berg. Zaten zij tijdens eerdere presentaties heftig mee te knikken; bij de deze laatste presentatie zijn ze verrassend stil. Van den Berg vertelt hoe zij sporters uit verschillende disciplines samen laat trainen – ruiters met voetballers met schaatsers met turnsters. Dit wordt ook wel ‘cross-training’ genoemd. Ze vraagt Codarts of zij ook hun dansdocenten samen laten trainen met de circusartiesten en conservatoriumstudenten. Het team kijkt elkaar licht geschrokken aan. Van den Berg: “Nee?” “O…”

Deze reportage wordt binnenkort vervolgd met deel 3; over het belang van goede voeding voor prestatieverbetering bij dansers.

Auteur: Jacqueline de Kuijper