Op woensdagavond 16 april werd de rode loper uitgerold voor Dutch Doubles van Het Nationale Ballet, met wereldpremières van Juanjo Arques, Ton Simons, Hans van Manen en Jorma Elo. Deze in Nederland woonachtige choreografen werkten samen met befaamde Nederlandse kunstenaars.

Dutch Doubles is misschien niet zo grensverleggend als gehoopt, maar het is wel een avond vol prachtig ballet. De kunstenaars en choreografen hebben zich niet laten verleiden door ongekende mogelijkheden maar maakten conceptueel heldere keuzes, waardoor de ijzersterke dansers van het Nationale Ballet nog meer schitteren.

Roulette van Juanjo Arques en Krijn de Koning

Als ik naar mijn plek loop – rij 11 stoel 21 – blijk ik te zitten naast Cornald van Maas, presentator van Bloed, Zweet en Blaren. Terwijl de rest van het publiek ook zijn plekje vindt, is midden op het podium het decor te zien van Roulette. De creatie van Krijn de Koning is als een kleurrijk blokkenhuis, met daarbovenop de muzikanten van Slagwerk Den Haag. Een danser zit linksvoor op een roze balk en kijkt het publiek in terwijl hij zijn voeten masseert. Hij vraagt om medewerking van iemand uit het publiek, maar het meisje dat vervolgens schuchter het podium oploopt is, aan het lichaam en postuur te zien, overduidelijk een van de ballerina’s.

Roulette van choreograaf Juanjo Arques is een ontmoeting van tegenpolen. Het blokkenhuis en de rechthoekige lichtvlakken op het toneel staan in contrast met de cyclische choreografie. Verder gaan de slagwerkers de muzikale dialoog aan met de strijkers van Holland Synfonia; percussie en melodie wisselen elkaar af. De choreografie bestaat grotendeels uit duetten waarin mannen en vrouwen elkaar ontmoeten. Abrupte bewegingen gaan samen met vloeiende, golvende lijnen en spiralende draaiingen.

Er wordt veel gebruik gemaakt van de vloer en de choreografie voelt modern aan, maar het komt niet helemaal uit de verf omdat de balletdansers zich met moeite overgeven aan de zwaartekracht. Het statische decor staat in mooi contrast met de dynamische dans, maar ik kan het niet nalaten om het jammer te vinden dat er niet meer met het decor gedaan wordt dan hier een deur open en daar een deur dicht.

Romance van Ton Simons en Rineke Dijkstra

Met het werk van Ton Simons was ik onbekend. Even vergis ik me en denk ik naar een duet van Hans van Manen aan het kijken ben. Romance, gedanst op de gelijknamige pianomuziek van Mozart, ademt wel dezelfde kale Hollandse balletstijl maar is veel liever, benadrukt door de pastelkleurige balletkleding. Het valt me op dat ook in dit stuk de balletdansers van de vloer gebruikmaken, maar nu klopt het beter en past de balletenergie wel. Een spannend contrast. De dansers houden liggend op de grond zelfs de pose even vast, waardoor Mozart nog helderder klinkt.

De choreografie Romance is het middendeel van een drieluik. De video van fotografe Rineke Dijkstra omlijst de dans. Op een doek zo groot als het proscenium zien we tegen een witte achtergrond de dansers Erica Horwood en Peter Leung omstebeurt van dichtbij. In het eerste deel bereiden ze zich voor door de dans te markeren en in gedachten door te nemen. Na de dans zien we hen nog eens op video terwijl ze al nazwetend stretchen en ongemakkelijk de camera in kijken. Door de close-ups is hun kwetsbaarheid overweldigend en ontroerend.

Dances with Harp van Hans van Manen en Remy van Kesteren

Dan volgt Dances with Harp, een choreografie die onmiskenbaar van Hans van Manen is. Alle signature moves worden ingezet: de handen op de heupen of in v-vorm in de lucht, de verplaatsende ronde de jambes en superstrakke en meervoudige ‘turns’ op een rechte lijn. Ingetogen maar passievolle pas de deux worden afgewisseld door stoere en speelse dans voor drie jongens. Humor en een knipoog ontbreken ook niet.

Remy van Kesteren bespeelt de harp en voelt de dansers perfect aan. Zijn prachtige muziek versmelt met de dans. Danser Isaac Hernandez valt op met zijn jongensachtige bravoure. Het is ook genieten van eerste soliste Igone de Jongh die de stijl van Hans van Manen prachtig belichaamt. Bij het applaus maakt ze een diepe buiging voor de meester-choreograaf.

Shape van Jorma Elo en Viktor & Rolf

Wanneer het doek voor Shape omhoog gaat, gaat er een “ohhh” door de zaal. Onthuld wordt een sprookjesachtige tableau van dansers in straalwitte kostuums, omgeven door mist en zacht licht. De choreografie van Jorma Elo, vaste choreograaf van het Boston Ballet, is ook vanaf het eerste moment betoverend, maar staat in sterk contrast met de twee voorgaande Hollandse choreografieën. Het is een ballet voor veel dansers, met veel beweging en veel formatiewisselingen. Shape is Amerikaans, glitter en glamour, dynamiek en snelheid, maar bovenal zelfzeker. Shape is show.

In Shape geven Viktor & Rolf hun visie op de tutu in vijf ontwerpen. Voor een klein corps de ballet zijn de tutu’s vierkant. De vier eerste solisten daarentegen hebben ronde tutu’s met veel glitter waar happen uit genomen zijn, voor ieder verschillend. Een soliste danst met slechts een halve tutu, wat komisch aandoet. De mannen dansen in witte balletbroek en ontbloot bovenlijf. Door de relatief eenvoudige kostuums is er genoeg aandacht voor de dans, maar de bijzondere tutu’s maken het toneelbeeld toch visueel spannender.

Nederlands trots

Na de premières is er een feest voor genodigden. Hier wordt nog meer Nederlands trots gepresenteerd en wel op een dienblaadje: bitterballen, kaassoufflés, en garnalenkroketten. Directeur van het Nationale Ballet Ted Brandsen houdt een speech. Hij bedankt de sponsoren en de mensen die meededen aan de crowdfundingactie; samen hebben zij 470.000 Euro opgebracht. Een van de doelen van het Nationale Ballet is het blijven vernieuwen van de danskunst, zonder welke het ballet niet kan voortbestaan. “I am very proud of our company. Our dancers showed a wide range tonight, and together we showed what ballet can be today!” aldus Ted Brandsen.

Dutch Doubles is nog tot en met 7 mei te zien in het Muziektheater Amsterdam.