De Looking Forward Trilogy, met concept en regie van Braziliaanse filmmaker en producer Roberta Marques en performance en choreografie van Michael Schumacher uit de Verenigde Staten, speelde tijdens het Cinedans Dance on Screen Festival op vrijdag 13 maart. De trilogie bestaat uit drie korte films waarin wordt gespeeld met het besef van tijd en het bewegende lichaam dat zich verhoudt tot openbare ruimtes. Helaas wordt de belofte van het programma niet waargemaakt in Marques’ trilogie. 

Weinig prikkelende voorstelling van Marques en Schumacher

De dansfilms uit de Looking Forward trilogie zetten de Wandelende Man centraal. In het nagesprek vertellen Marques en Schumacher dat de trilogie om perceptie van tijd gaat. De makers spreken met veel innemendheid over hun onderzoek en hebben zichzelf de volgende vragen gesteld: Hoe verhoudt een persoon zich tot anderen in openbare ruimtes? Wat gebeurt er met mensen wanneer je danst? Is het ongemakkelijk? Hoe ga je daarmee om? Het enthousiasme van de makers en de liefde voor hun werk vertaalt zich helaas niet in de trilogie waar ze zeven jaar aan hebben gewerkt. Wat ik voornamelijk ervaar is dat de Man zich distantieert van de maatschappij.

Looking Forward (2007)

Looking Forward is een wat monotone korte film over een man in pak met hoed, een man die lijkt te zijn gedistantieerd van de maatschappij. We horen klassieke muziek. De Wandelende Man (uitgevoerd door danser en choreograaf Michael Schumacher) loopt door een park in Amsterdam. Hij komt mensen tegen. Met hondjes. Hij is teruglopend opgenomen en vooruitlopend afgespeeld, waardoor het lijkt dat iedereen – behalve de Man - achteruitloopt. Hij besteedt weinig aandacht aan zijn omgeving, maar neemt af en toe notities. 

Het programmaboekje vertelt dat “toekomst en heden worden uitgedaagd door echo’s uit het verleden.” Het is komisch om de hondjes achteruit te zien lopen, maar ik zie geen link met “echo’s uit het verleden.” In het nagesprek vertelt Schumacher dat hij zijn grootvaders maatpak draagt, waarop allicht de herinneringen over vroeger zijn gebaseerd, maar dat weet de toeschouwer niet. Vandaag de dag dragen velen vintage kleding, dus dit maatpak functioneert helaas niet ter illustratie van overlappende tijdperken. In mijn beleving maakt de film haar beschrijving niet waar. 

Looking Forward – Man & Woman (2009)

In de tweede film uit de trilogie beleven een man en vrouw een romantische relatie met wat lijkt een moeilijke tijd die opgefleurd wordt met een goed einde. De man en vrouw lopen hand in hand op het strand nabij Rio de Janeiro. Ze zijn achteruit gefilmd, maar door de bewerking van de film lijkt het alsof ze vooruit lopen. De golven spoelen terug de zee in. We horen een mannenstem die een liefdesgedicht vertelt. Er is een contrast tussen de tekst van het gedicht wat over oudere mensen gaat en het jongere koppel dat we in de film zien. “You’ll soon be 82. You have shrunk 6 cm… Lately, I’ve fallen in love with you all over again.” 

Nadat het koppel in het zand is verdwenen komt de Wandelende Man uit het water en haalt zijn notitieboekje uit z’n binnenzak. Hij schrijft iets op, net als in de eerste film. Ik vraag me af wat hiervan het doel is. Aan het einde zien we de man en vrouw samen dansen, glimlachen en door het natte zand rollen. Een positief einde dus. We horen het geluid van de zee. De mannenstem komt weer terug en omdat we alleen de man horen lijkt het alsof de vrouw is overleden. 

Looking Forward – Manhattan (2014) 

In de wereldpremière van Looking Forward Manhattan, de derde film in de trilogie, zien we de Wandelende Man uitkijken over de gele taxi’s van New York City en beweegt hij zich op Washington Square; soms participerend en soms contrasterend met de omgeving. We zien de rug van de Wandelende Man, hij kijkt uit over een drukke straat met gele taxi’s in New York City. Hij loopt op z’n plaats. “In dit derde deel lost zijn ‘tijdneurose’ op en kan hij gewoon in het heden leven!” Ik vind dit wel een erg enthousiast statement over een enigszins vage film met onduidelijk narratief. Inwoners van New York zijn gewend aan 'weirdos' dus ook al kijken ze af en toe naar de dansende en achteruitlopende Man, men lijkt hun schouders op te halen. 

De Wandelende Man loopt langs de Hudson rivier, gooit een kwartje in een verrekijker, en kijkt naar een langskomend schip met Nederlandse vlag. Naast de thema’s van verleden en tegenwoordige tijd lijken ook illusie en werkelijkheid een rol te spelen. Bestaat de Man? Steeds komt het stukje van de Man uitkijkend over de drukke straat met taxi’s weer terug. Soms draait hij zich om naar de camera, soms draait hij weg. 

Aan het einde horen we een Broadway-achtig lied. De Man glimlacht. Hij lijkt gelukkiger dan eerst. Iets van de voorgestelde tijdneurose lijkt inderdaad opgelost omdat we nu de man in de gebruikelijke vooruitlopende tijd zien participeren met anderen. Hoe hij deze neurose heeft opgelost blijft onduidelijk. Waar is het onderzoek van openbare ruimtes en het ongemak waar de makers het over hebben? Het plaatsen van een performer in een openbare ruimte en het filmen van zijn bewegingen betekent nog niet dat er onderzoek wordt gedaan naar hoe men zich naar elkaar verhoudt. Het ongemak lijkt meer zichtbaar bij de Wandelende Man dan bij de andere mensen omdat zijn 'achterwaarse loopje' niet geheel natuurlijk overkomt.

Intentie van Looking Forward komt niet overeen met de kijkervaring 

Volgens Schumacher gaat het eerste stuk over een persoonlijke relatie: die van de Wandelende Man met zichzelf. Het tweede laat een romantische relatie tussen man en vrouw zien. De derde film toont een relatie met een grotere compositie. De rode draad die ik zie is de Wandelende Man in pak en hoed. Opvallend vind ik dat Marques en Schumacher de derde film als meditatie beschrijven, maar in mijn optiek zegt dat meer over de beleving van de makers’ werk dan wat de kijker daadwerkelijk ervaart. Ik vind het een weinig inspirerende trilogie die, desalniettemin, met de beste bedoelingen is gemaakt. Begrijpelijk is wel dat de eerste film in deze serie in 2007 was gemaakt, maar inmiddels zijn er toch behoorlijke sprongen gemaakt op het gebied van technologie, film en bewerking. Toch mis ik de vertaalslag van de ideeën naar het product.