Je kent de Nederlandse traditionele volksdans vast wel: de klompendans. Gedanst op klompen met verschillende voetritmes en ritmisch geklap. Maar hoe is het eigenlijk ontstaan? 

Ontstaan van de klompendans

De klomp was vroeger de schoen die bijna iedereen droeg. Nederland staat namelijk bekend om haar regen en vies weer. De arme bevolking die op het platteland werkte, droeg ze, ter bescherming en versteviging van de voeten. Zo werd dit bijna de dagelijkse kledij. Klompen werden ook naar feesten, bruiloften of de kermis gedragen. Ook bij dansen was het een gewoonte ze te dragen. Ze gaven een klepperend geluid wat bijdroeg aan de ritmiek van de dans, maar beperkte wel de souplesse van de bewegingen. Op deze feesten werd er in paren en verschillende formaties gedanst, zoals een kring, groepjes, rijen of een vierkant. De dansen werden vaak begeleid door muzikanten of meerdere speellieden. De viool en klarinet waren populaire muziekinstrumenten, maar na 1900 ook de trekzak (voorloper op de accordeon). Als er geen muzikanten waren, zongen de mensen zelf een lied.  

Het doel van de volksdansen was en is nog steeds om het gemeenschapsgevoel te versterken. Gezelligheid en het gevoel van samenhorigheid zijn dus belangrijkste reden om te dansen. De dansen moesten eenvoudig zijn, want iedereen moest mee kunnen doen. 

Andere bekende Nederlandse volksdansen zijn de onder andere: Driekusman, de Horlepiep, de Kruispolka en Hakke Toone die vaak op klompen werden gedanst.

Hier een kleine impressie van hoe de klompendans er vroeger uit heeft gezien: 

Kenmerken van de klompendans

De volksdans wordt uitgevoerd op polkamuziek, waarbij de combinatie van voetritmes en ritmisch handgeklap belangrijk is. Denk aan klappen in je eigen handen en slaan tegen de handen van je danspartner. 

Daarnaast is het dansen in paren essentieel. Zo kun je de klapritmes uitvoeren, maar ook figuren maken zoals een ‘poortje’ of ‘straatje’. Bij het poortje maakt een tweetal een boog met de armen boven hun hoofd, waar een ander paar onderdoor kan. Bij het straatje worden er door de paren als het ware twee rijen gevormd, in de vorm van een straat. 

De klompen waarop gedanst wordt zijn lichter dan het traditionele ontwerp van 700 jaar geleden. De zolen zijn gemaakt van essenhout, waardoor ze lichter zijn en het bovenste deel is bij de enkel lager gesneden.

Klompendans nu

Tegenwoordig wordt de klompendans alleen nog maar gedaan binnen volksdansorganisaties in Nederland zoals Federatie van Folkloristische Groepen in Nederland en Stichting Platform Nederlandse Folklore die deze dansvorm willen behouden. 

In 1987 maakte choreograaf Hans van Maanen een ballet voor dansers met klompen met als titel Clogs. 

In 2006 werd de choreografie door 475 dansers uit verschillende werelddelen gedaan om een vermelding te krijgen in het Guinness Book of World Records. 

Daarnaast is in kader van het 25 jaar Muziektheater Clogs weer gedanst door ongeveer 80 studenten van het Art & Entertainment College Amsterdam.