Volgens ChatGPT zijn er talloze manieren waarop kunstmatige intelligentie nuttig kan zijn voor dansers en choreografen. Heb je een brainstormpartner nodig? Hulp bij het plannen van repetities? Een tool voor het genereren van nieuwe beweging? Een manier om je werk te documenteren? Dan is er een wereld van mogelijkheden met AI.

Meer competitie?

Maar maak je geen zorgen: de chatbot zei ook dat "hoewel ChatGPT een waardevolle tool kan zijn voor choreografen, het de artistieke intuïtie en expertise die voortkomen uit jarenlange training en ervaring niet zou moeten vervangen."

Ook de danswereld zal moeten dealen met de huidige en mogelijke toekomstige gevolgen van steeds verder uitbreidende kunstmatige intelligentie-tools. Deze technologieën maken de al lastige uitdagingen als auteursrecht, erkenning, compensatie en toestemming namelijk nog ingewikkelder. En ja, ze zouden kunstenaars potentieel uit het maakproces kunnen verwijderen.

In het komend nummer van ons blad:

AI & Dans: De mogelijkheden lijken eindeloos. Maar is dat ook zo? Wat als robots dansers overbodig maken? En hoe zit dat met auteursrechten? Dans Magazine gaat voor een tweedelig artikel op onderzoek uit. David Middendorp in deel 1: 'We zullen moeten leren loslaten'.

Neem een abonnement voor 18 januari en ontvang dit nummer thuis.

Nieuwe inspiratie

Desondanks laten dansartiesten zich steeds meer inspireren door het generatieve potentieel van AI, of het nu gaat om een choreografisch hulpmiddel, een onderwerp om te onderzoeken op het podium, of een toegangspoort tot het bredere snijvlak van dans en technologie. En het zijn niet alleen dansartiesten die AI in hun praktijk gebruiken. De big data-bedrijven die AI hanteren, zijn ook gretig om dansers te "gebruiken", terwijl hun technologie het internet afspeurt naar bewegingsgegevens en probeert te profiteren van de lichamelijke kennis van dansartiesten. De trend heeft het potentieel om een hele nieuwe wereld van lucratieve en fascinerende mogelijkheden te creëren voor dansartiesten, of om een vrij spel van oogsten van bewegingsgegevens te ontketenen.

“Enerzijds ben ik erg enthousiast voor dansers en choreografen die deze tools gebruiken om creatieve resultaten te genereren die jaren geleden niet konden worden bedacht”, zegt Sydney Skybetter, choreograaf en oprichter van de Conference for Research on Choreographic Interfaces. “Aan de andere kant ben ik bezorgd over hoe deze technologieën gegevens gebruiken die zijn geëxtraheerd uit ons lichaam.”

AI als danspartner

De eerste keer dat choreograaf en roboticus Catie Cuan danste met een kunstmatig intelligente robot - een machine die beweegt met behulp van AI - "voelde het alsof ik een deel van mezelf naar dit agent had geëxporteerd", zegt ze. "En toen kon ik het ervaren en erlangs bewegen, wat aanvoelde alsof ik ruimte en tijd had samengevoegd en mijn fysieke wezen kon externaliseren en er dan opnieuw mee kon bezighouden."

Choreografie met AI

Andere choreografen die hebben samengewerkt met AI-technologie melden een vergelijkbare uitbreiding, zo niet in lichaam dan wel in bewegingsmogelijkheid. In het project AI_am van Valencia James bijvoorbeeld, improviseerde James met een op AI gebaseerde computer, zoals voorgesteld door een avatar geprojecteerd op het podium, die zij en haar team hadden "geleerd" om te dansen met behulp van motion-capture-technologie. "Het verruimde echt mijn idee van wat dans kon zijn", zegt James. "We hebben het geen echte wereldfysica gegeven, dus het kon bewegingen doen die niet menselijk mogelijk zouden zijn, maar ik vond het inspirerend en generatief om te verkennen wat het betekent om te bewegen in de stijl van onmogelijkheid."

Pontus Lidberg ervoer dit op grote schaal met zijn Centaur uit 2020, voor het Deense Danstheater, dat verschillende AI-modules gebruikte om een gesproken avatar te creëren die negen dansers op het podium instructies gaf die in elke uitvoering varieerden. Hij ontdekte dat de algoritmen, gebaseerd op elementen zoals gamedesign, planetaire bewegingen en zwermtechnologie, bedreven waren in het creëren van complexe composities op onverwachte manieren.

Verkennen van AI op het podium

In het werk in uitvoering van Katherine Longstreth, The Last Dance Picture Show, gaat de choreograaf in discussie met een AI over creativiteit en originaliteit. Maar het is eigenlijk geen AI - het is een gescripte voice-over: Longstreth ziet de technologie als een mogelijke bedreiging. "Als de tentakels van AI zich uitstrekken naar de lichamelijke gegevens van uitvoerende kunstenaars", zegt Longstreth, "zullen de implicaties catastrofaal zijn voor dansers."

Longstreth is met name geïnteresseerd in het ontzenuwen van het idee, wijdverbreid in techruimtes, dat AIs het werk van kunstenaars niet kopiëren, maar het alleen voor training gebruiken. "Dit is gewoon flauwekul", zegt Longstreth. "Je training bepaalt wie je bent - ik geloof dat dit waar is voor mensen en voor deze machines. Het is onzin om te zeggen dat ze kunnen trainen op jouw kunstwerk en toch jouw kunstwerk niet laten verschijnen in hun creatieve output."

Daniel Gwirtzman belichaamt metaforisch kunstmatige intelligentie zelf in e-Motion, dat mede is bedacht en geschreven door Saviana Stanescu en de relatie tussen een neuroloog en haar wezen verkent, geïnspireerd door gesprekken met ChatGPT. Hoewel Gwirtzman ChatGPT beschouwt als een medewerker aan e-Motion, kan hij zich niet voorstellen dat kunstmatige intelligentie zelfstandig ware choreografie kan schrijven. "Het is moeilijk voor te stellen om de zelfkritiek, het overleg, de overweging weg te nemen en het een stuk choreografie te noemen", zegt hij.

Training van AI

Bewegingsgegevens delven In de afgelopen jaren hebben zowel Facebook als de Stanford University kunstmatig intelligente bewegingsgeneratietools gelanceerd - bijna zoals ChatGPT, maar dan voor dans. Deze tools omvatten veel van de vragen die zullen bepalen of kunstmatige intelligentie dansmakers wel of niet onnodig maakt. Hoe zijn deze AI's getraind, en met wiens beweging? Waren dansers of choreografen betrokken bij hun ontwikkeling? Zullen ze daadwerkelijk nuttig zijn voor dansmakers? En hebben ze het potentieel om echt choreografisch werk te vervangen?

Wat betreft de eerste vraag - hoe AI's worden "getraind" met bewegingsgegevens - zegt choreograaf en kunstenaarsingenieur Laurel Lawson dat dansers al worden uitgebuit, of ze het nu beseffen of niet. Sommige technologiebedrijven halen, volgens haar, bewegingsgegevens rechtstreeks uit video's online, zonder toestemming, erkenning of vergoeding. En hoewel andere big data-bedrijven mogelijk dansers inhuren voor een project, maakt Lawson zich zorgen dat deze artiesten niet weten hoe de beweging die ze leveren later kan worden gebruikt. "Het is cruciaal dat kunstenaars contractueel specificeren en kennis en controle hebben over hoe hun beweging in de toekomst kan worden toegepast, opnieuw gecombineerd of gebruikt," zegt ze.

Ethische kwesties

Het trainen van AI's kan andere ethische kwesties oproepen, wat de reden is waarom Kate Sicchio, assistent-professor Dance and Media Technologies aan de Virginia Commonwealth University, altijd haar eigen datasets maakt in plaats van bestaande trainingsdata te gebruiken. "Als ik een dataset heb die ik net van internet heb gehaald, wiens lichaam zit er dan in?" zegt ze. "Hebben ze zich hiervoor aangemeld?" Ze noemt een voorbeeld waarbij een AI die "hip-hop" dansen kon maken, uitsluitend was getraind met gegevens uit Japan. "Het is deze Afrikaans-diasporische dansvorm", zegt ze. "Hoe beschermen we de identiteit en culturele kennis van mensen als het op cijfers aankomt?"

Choreograaf Irina Demina confronteert deze vraag rechtstreeks met haar voorstelling KLOF. cyberographies of folk, een stuk dat een AI vraagt die is getraind in 26 volksdansen om een nieuwe, "universele" volksdans te creëren. Ze zegt dat ze vertrouwen heeft in de technologie om deze specifieke taak uit te voeren dan in een mens, en toch is het praktisch onmogelijk om een AI te creëren zonder menselijke vooroordelen. AIs maken voortdurend waardeoordelen over wiens lichamen belangrijk zijn op basis van de gegevens waarop ze zijn getraind, merkt Skybetter op. En de aard van AI - die die gegevens neemt en op zoek gaat naar patronen - heeft het potentieel om lichamen te wissen die buiten dat wat het als norm beschouwt, vallen.

Toekomst

Waarschijnlijk zal er altijd menselijke artistieke arbeid betrokken zijn op het snijvlak van AI en dans, zelfs als de bron van die arbeid wordt uitgewist. Maar Cuan hoopt dat de groei van AI in dansruimtes nieuwe kansen zal creëren voor choreografen, in plaats van hen te verdringen.

"Ik heb nu deze gekke baan waar ik een robotchoreograaf ben", zegt ze. "Maar ik denk dat er nog duizenden meer zullen zijn. We gaan choreografen krijgen die gebareninterfaces maken, ruimtelijk-audiochoreografen die uitzoeken hoe audio door de kamer zal bewegen, metaverse-choreografen. Waar ik voor pleit, is dat de golf waarmee die technologieën bewegen, kan worden gekoppeld aan de beweging van choreografische kennis, zodat beide samen vooruitgaan."

Dit betekent dat dansmakers aan tafel moeten worden uitgenodigd - als ware medewerkers, niet alleen als "decoratie", zoals Sicchio het verwoordt. Maar het betekent ook dat kunstenaars zelf "de gedachte moeten overwegen dat choreografische kennis