Voor Ed Wubbe is het een feestelijk jaar. Hij staat 25 jaar aan het roer van Scapino Ballet Rotterdam en ontving onlangs een Gouden Zwaan voor zijn bijdrage aan de Nederlandse dans. Hoe kun je je jubileum beter vieren dan met het maken van een voorstelling waar je zelf enorm veel plezier aan beleeft? Ed Wubbe over Scala en zijn fascinatie voor de barok.

‘De barok vind ik een heel inspirerend fenomeen. Voor mij kenmerkt deze periode zich door de enorme ontwikkeling
van de kunsten en wetenschap. De fijnzinnigheid, aandacht en ambacht waarmee kunstobjecten werden gemaakt. De zorg waarmee mannen en vrouwen zich in de mooiste kleren staken en zich met pruiken tooiden. Die aandacht voor schoonheid heeft ook een donkere kant, namelijk dat achter al die façades en decors een hoop vuiligheid schuilging. Het was een tijd van slechte hygiëne en gebitten. Een tijd van enorme
contrasten, zoals tussen arm en rijk. Het is niet zozeer de historie waar ik me door laat inspireren, maar door de contrasten en vormelijke elementen die tot in de sociale gemeenschappen doorgevoerd werden. Denk maar aan de inrichting van het hof van Versailles. De edelen zagen er allemaal prachtig uit, maar die pracht en praal diende om het verval en het vuil te maskeren. De adel die daar aan het hof leefde volgde heel strikte regels, wat het tot een verstikkende en gesloten gemeenschap maakte. Onderhuids etterde er van alles. In zekere zin zien we die gemeenschapsvorm terug in ons gebruik van sociale media. Het exposeren, observeren en een gebrek aan privacy. In 2012 maakte ik de voorstelling Pearl, waarvoor ik ook inspiratie putte uit de barok. Scala zie ik als een vervolg. En ik fantaseer zelfs al over een drieluik. Scala
laat meer van de donkere kant van de barok zien, wat er schuil gaat achter de façades. De intriges, afluisterpraktijken en perversiteit.’

Spanningsboog

‘In de barokperiode is er ook fantastische muziek gecomponeerd. Het swingt, het heeft emotie, soms is het bijna minimal en soms lijkt het op jazz. Die muziek voelt heel actueel of is in ieder geval bestand tegen de tijd. Voor Scala werken we net als voor Pearl samen met het waanzinnige barokensemble Combattimento. Samen met cellist Wouter Mijnders zocht ik de muziek uit. Hij wees mij op de vrij onbekende componist Albicastro (die eigenlijk Wittenburg heette, maar zijn naam naar het Italiaans liet vertalen). We gebruiken onder meer een prachtig
stuk voor hobo van hem. Daarnaast speelt Combattimento ook werk van andere componisten. We hebben geprobeerd om een spannende avond samen te stellen, te componeren eigenlijk. Dat is best lastig als je bedenkt dat veel barokmuziek voor strijkers is. Je wilt natuurlijk niet dat je publiek ‘strijkmoe’ wordt. De muziek moet net als de dans een goede spanningsboog bezitten.’

Optelsom

‘Dans is mijn taal. Maar ieder concept en uitwerking vraagt om een ander bewegingsvocabulaire en aanvullende elementen als muziek, ontwerp en techniek. Het geheel moet bij elkaar optellen. Nieuwsgierigheid en risico vormen daarbij twee belangrijke criteria voor hoe ik werk. Ik ben niet iemand die een herhaling van zetten doet. Door de jaren heen ben ik wel steeds theatraler gaan werken. Niet in de zin van een dramatisch verhaal, want daarin ben ik niet geïnteresseerd, maar in de zin van theatraliteit. Die vind ik ook in opera, waar ik de laatste tijd veel mee heb gewerkt. Dat wat operatesk wordt genoemd, dat intrigeert mij. Ik wil altijd een sfeer oproepen die de kijker prikkelt en meevoert in de
voorstelling. Ik wek graag de suggestie van herkenbaarheid zodat het je net genoeg houvast biedt en je tegelijk accepteert dat ik heel verschillende elementen samenvoeg. In Scala zijn dat naast dans en barokmuziek twee operazangers en live video. Ik probeer altijd elementen te kiezen die ikzelf spannend vind, maar waarvan ik nog niet precies weet wat het samen oplevert. Dat risico is voor mij een voorwaarde. Voor
het eerst werk ik met live video op het toneel. Zo zit het publiek letterlijk dicht op de huid van de dansers. Je moet dingen blijven proberen, nieuwsgierig blijven, grenzen verkennen. Ik ben heel benieuwd hoe die live video tegenover het monumentale en groteske van de barok staat. Dat gevoel van onzekerheid of alles wel op z’n plek zal vallen, daar hou ik van.’