ZOOM, Hestia and Sheela na gig - Lana Čoporda (Dansateliers)
Gezien: 19-11-2016, Theater Oostblok Amsterdam (tournee)

ZOOM toont een persoonlijk protest tegen de seksualisering van het vrouwenlichaam. Choreograaf Lana Čoporda gebruikt hiervoor haar eigen lichaam. En met eigen camera toont ze juist de belachelijkheid van het geseksualiseerde beeld aan.

Als onderdeel van een double bill met A Dancing Archive van choreograaf Artémise Ploegaerts, speelde ZOOM plaats op een ietwat onlogische plek voor een theater. Theater Oostblok staat middenin een Amsterdamse woonwijk. Een speeltuintje siert het uitzicht. Ver weg van het drukke uitgaansleven, de restaurants en de toeristen vindt hier vanavond een klein feestje plaats. Beide choreografen tonen hoe video letterlijk een nieuw perspectief op bestaande beelden kan geven. Vandaag een reflectie op de eerste choreografie ZOOM, Hestia and Sheela na gig.

Van onschuldige nerd naar twerkende vrouw

Een wat nerdachtig typje loopt het podium op. Grote bril, bergschoenen. Hooggesloten kleding. Ze gaat zitten op de stoel die klaarstaat. Observeert haar publiek. Maar al snel kleedt ze zich om. Haar dagelijkse kleding maakt plaats voor soepel vallende stof. In deze kleding kan ze stretchen. Ze doet wat yoga-oefeningen. Ik zie de spieren en de soepele bewegingsstijl van een danseres. Ze bereidt zich voor op wat komen gaat.

Wanneer vervolgens een dreunende beat opklinkt, is het introverte meisje nergens meer te bekennen. Ze is getransformeerd tot een zelfbewuste, sensuele vrouw. Haar heupen beginnen uitdagend te draaien. De bril gaat af, de kleding uit. Al gauw staat ze in enkel een zwarte slip twerkend op het podium, haar billen gericht op het publiek. Ik kan niet anders dan naar die billen kijken. Net zoals de camera, die tot dan toe een bescheiden rol speelde.

Camera (de-)seksualiseert de danseres 

Op een beamer worden de camerabeelden geprojecteerd. Net zoals ik, focust de camera op de billen. De ingezoomde lens toont twee pulserende halve bollen, half zwartgekleurd door het ondergoed. De camera toont hoe wij als mensen het lichaam fragmenteren. We focussen maar op één deel ervan, en deconstrueren het tot iets seksueels. En tegelijk toont de camera hoe alleen die billen op video niet meer herkenbaar zijn als zodanig. Dat de-seksualiseert ze weer.

Aan deze analyse heeft de eigenaar van de desbetreffende billen geen boodschap. Zodra ze haar lichaam levensgroot op beeld ziet, begint ze te schelden. "You fucking bitch. Whore." Het medium video wordt haar vijand, zoals de media buiten het theater de vijand kunnen zijn door de geseksualiseerde manier waarop zij het vrouwelijk lichaam vaak presenteren. Ze veracht haar lichaam. Of misschien veracht ze de wijze waarop wij én de media dat lichaam bekijken. "I have many bodies," zingt ze. Ze is moeder en dochter. Ze toonde haar lichaam als danseres, als seksueel instrument. Ze voegt zich naar wat er van haar verwacht wordt als vrouw, maar tegelijkertijd wil ze eigenlijk niet aan die verwachtingen voldoen.

Čoporda: 'Protest tegen de media met eigen wapens'

Tijdens het nagesprek vertelt Čoporda hoe de voorstelling een weergave van haar persoonlijke ervaring is, maar ook hoe het performen van deze ervaring de ervaring tegelijkertijd politiek maakt. Door haar eigen lichaam bewust te seksualiseren voegt Copordat zich enerzijds naar het heersende beeld in de media. Door dit beeld door middel van video letterlijk uit te vergroten, toont ze tegelijkertijd juist de belachelijkheid van dit geseksualiseerde beeld aan. Ze bestrijdt de media met haar eigen wapens. Čoporda bekritiseert zo op scherpe wijze de manier waarop vrouwen in de media worden afgebeeld, en wat dit doet met het beeld dat vrouwen van zichzelf hebben, zonder dat ze voor alle vrouwen spreekt. En tegelijkertijd vermoed ik dat veel vrouwen zich zullen herkennen in Čoporda.

Lees ook deel 2 van de double bill: Herinneringen uit het verleden definiëren A Dancing Archive!