Vroeger ging ik naar taples, waar juf Marieke altijd honderduit vertelde over haar tijd in Kenia. Ze leerde de kinderen daar tappen, net zoals ze dat bij ons deed. Alleen hadden de kinderen in Kenia geen mooie danszaal, geen nieuwe dure tapschoenen en gingen ze niet met de auto of tram naar de les. Deze kinderen woonden in de sloppen en hadden geen toekomst. Daar wilde juf Marieke verandering in brengen.

‘Tapdans in Kenia’ is een project waarbij jongeren uit de sloppenwijken van Nairobi opgeleid worden tot tapdanser. Omdat tapdans vrijwel onbekend is in Kenia, biedt het de jongeren een extra mogelijkheid om rond te komen door middel van optreden en lesgeven. Tapdans in Kenia is een onderdeel van de dans- en fotografieopleiding die de Nederlandse stichting Ghetto Exposed heeft opgezet in Kenia. Caroline Slot en Suzie Geenen van Ghetto Exposed zetten zich al jaren in om de jongeren in de sloppenwijken een betere toekomst te geven.
Tapdanseres Marieke van der Ven, bekend van tapduo Tafel 9, gaat voor de volle honderd procent voor dit project. Dit jaar vertrekt ze voor de vierde keer naar Kenia.

Hoe ben je op het idee gekomen van Tapdans in Kenia?

Peter Kuit, mijn tapleraar en tappartner van Tafel 9, is een aantal jaar geleden naar India geweest om daar taples te geven aan jongeren uit een sloppenwijk. Het is een hele bijzondere reis geworden, dus ik dacht: “Als ik ooit de kans krijg om zoiets te doen, dan ga ik ervoor.” Caroline Slot van Ghetto Exposed vertelde mij vier jaar geleden dat ze een jaar naar Nairobi zou gaan om voor haar stichting een dans- en een fotografie-opleiding op te zetten.

Ik dacht toen: “Nu of nooit.” Ik heb meteen gevraagd of ze een tapdocente kon gebruiken. Dat kon ze, maar ik moest mijn  eigen geld, reis, eten, lessen en dergelijke regelen. Ik ben meteen aan de slag gegaan. Ik heb geld ingezameld, tapschoenen via (oud-)leerlingen en collegae gekregen, een ticket geboekt en ben gegaan. De opleiding was toen net vier maanden bezig. Heel spannend allemaal, zowel voor mij als voor hen!

Wat voor betekenis heeft (tap)dans in Kenia?

Dans en muziek zijn een belangrijk onderdeel van de Keniaanse cultuur. De westerse dansstijlen zoals ballet, modern, jazz en musical zijn minder bekend. Tap is vrijwel onbekend. Deze dansstijl is moeilijk om aan te leren.
Na drie keer een aantal weken in Kenia te zijn geweest , zijn mijn leerlingen er zelf mee aan de slag gegaan. Het percussieonderdeel van tap past goed bij zowel de Keniaanse/Afrikaanse- als de Westerse muziek. Daar maken ze nu in hun voorstellingen ook gebruik van. Voor de leerlingen is het een niche waar weinig mensen in zitten. Door lesgeven of optredens kunnen ze extra geld verdienen.

Hoe was het om een benefietconcert voor Tapdans in Kenia te organiseren?

Het was waanzinnig veel werk, maar heel leuk! Samen met leerling en vriendin Debby van de Weerd heb ik het georganiseerd. Er traden ongeveer zevenentwintig mensen op in solo- of groepsdansen, waaronder Peter Kuit, één van ’s werelds beste tapdansers, Fanny Alofs, een professionele allround zangeres, een leerling van de nationaal balletacademie en Tafel 9. Allemaal hebben ze gratis opgetreden en meegewerkt. Ik ben ontroerd door al deze mensen die zich belangeloos hebben ingezet. Het project Tapdans in Kenia heeft veel meer naamsbekendheid gekregen. Doordat ik hier kon vertellen wat ik daar doe, begrepen veel meer mensen het nut ervan en mijn gedrevenheid. We hebben in totaal 1900 euro opgehaald!

Je bent inmiddels al drie keer naar Kenia gereisd. Zie je verschil tussen de eerste keer en de laatste keer dat je ging? Wat zijn de resultaten?

Ja, er is een groot verschil. De eerste keer waren de studenten jong en verlegen. Gemiddeld waren ze achttien jaar. Ze kwamen veel te laat, ook al was Caroline daar al vier maanden bezig om dat te veranderen. Ze keken gemiddeld niet verder dan één of twee weken. Maar ja, waarom zouden ze ook? Vooral als je niet weet of je volgende week uberhaupt genoeg te eten hebt?  Door Ghetto Exposed hebben ze geleerd verder te kijken, beter te plannen en beter te communiceren. Ik hoorde van Caroline dat van de groep die mei 2014 is afgestudeerd, sommigen zelfs genoeg verdienen om een huisje in de sloppenwijk te huren.

Wat niet veranderd is, is hun gedrevenheid, hun passie voor dans en hun vriendelijkheid. Vóór mijn eerste reis wist ik niet of ik bang zou zijn in de sloppenwijken, of ik me wel in een Afrikaans land op mijn gemak zou voelen. Maar dat viel reuze mee, het was fantastisch!

Op tapgebied: afgelopen jaar stond ik in Buruburu, een wijk in Nairobi, les te geven aan groep dansers van Sawala Dance Crew. Zij hadden al een kleine tapbasis. Sulei, één van de leden van de Dance Crew, zat in de opleiding van Ghetto Exposed en hij heeft ze het jaar daarvoor taples gegeven. Dit was mijn uiteindelijke doel: een tapscene opzetten die zelfstandig verder kan gaan.

Ga je dit jaar iets anders doen dan de afgelopen jaren?

Ik wil het tempo opvoeren en meer met de leerlingen gaan improviseren. Daarnaast wil ik kijken of ik ze meer inzicht kan geven in de opbouw van een tapchoreografie. Ghetto Exposed heeft op dit moment nog geen nieuwe vaste groepen. Ze helpt me met de organisatie en het bereiken van de dansers in de sloppen.

Met wie van je Keniaanse leerlingen heb je het meeste een band? Spreek je hem of haar ook als je in Nederland bent?

Met meerdere leerlingen heb ik contact via Facebook of WhatsApp. Na mijn lessen in Kunstencentrum Go Down loop ik meestal met studenten richting mijn logeeradres. Dat is al snel een half uur tot drie kwartier lopen. Dan spreken we elkaar. Met Sulei, van de Sawala Dance Crew, heb ik op deze manier veel contact. Hij houdt me op de hoogte van hem en Sawala.

De eerste keer dat ik in Kenia was heb ik een jong jochie leren kennen, Lameck. De eerste dag heeft hij zitten kijken. Toen ik aan het einde van de zes uur durende les van de trap afgleed, was hij er als de kippen bij om me te helpen. Hij is meegegaan naar de dokterspost, is bij me gebleven en heeft me getroost. Zo’n schattige jongen. Als dank mocht hij meedoen met de taplessen, ook al was hij eigenlijk te jong. Ik betaal nu zijn schoolgeld zodat hij zijn onderwijs kan afmaken.

Lameck wil graag gitarist worden. Ik heb een gitaar voor hem kunnen regelen, zodat hij ook thuis kan oefenen. Ik ben bij hem op bezoek geweest en dat was, ondanks de vele uren die ik in de sloppenwijken heb doorgebracht, toch shockerend. Zo arm, zo weinig mogelijkheden, zo veel mensen in een kleine ruimte. Ik heb hem een mobieltje gegeven. Nu whatsappen we regelmatig. Het gaat goed op school en hij speelt veel gitaar. Hij heeft niet altijd genoeg te eten, maar hij redt het redelijk.

Waar hoop je op voor de toekomst van Tapdans in Kenia?

Ik hoop dat de leerlingen als zelfstandige tapdansers aan de slag kunnen. Dat gebeurt nu al een beetje en ik hoop dat dat zich nog uitbreidt. Volgend jaar zou de laatste keer zijn dat ik taples geef in Kenia. Ik ben echter aan het land verknocht geraakt. Ik spreek ondertussen zelfs een beetje Swahili.
Ik ben echter bang voor de toekomst van het land. De stemming kan er plotsklaps omslaan, van vriendelijk en open naar veel geweld. De slecht functionerende, stam-gerichte overheid en de aanslagen vanuit Somalië, zorgen voor een onrustige situatie. Toch hebben de Kenianen altijd hoop. Dat raakt mij.

Wat kunnen de lezers van Dansmagazine doen om jou en Tapdans in Kenia te steunen?

Op dit moment heb ik genoeg tapschoenen. De grotere maten, vanaf maat 43, kan ik nog goed gebruiken. Verder heb ik vooral geld nodig. De komende reis, van 18 mei tot en met 4 juni, is financieel rond. Voor de volgende reis heb ik zeker nog geld nodig. Alle kleine beetje helpen. Bijvoorbeeld: als tweehonderd mensen een tientje geven, kan ik daar veertig uur taples voor geven.

Volg de avonturen van Marieke in Kenia! Kijk op de website van Tapdans in Kenia voor meer informatie, filmpjes, foto’s en Marieke’s update’s vanuit Kenia.

Auteur: Amanda Simmons