Urban dance is een dansstijl die opkwam begin vorige eeuw in grote wereldsteden zoals New York. Het is feitelijk een verzamelnaam voor verschillende dansvormen uit een straatcultuur. Breakdance en streetdance zijn onderdeel van de hiphopcultuur, waar ook rappen, graffiti spuiten en dj’en toe behoren. Streetdance wordt soms ook hiphop genoemd. Er komen nog regelmatig nieuwe stijlen bij uit wereldsteden waar een straatcultuur eveneens opbloeit. Jazzdans en urban dance hebben veel overeenkomsten. Beide stijlen ontstonden op straat en beide hebben een Afro-Amerikaanse achtergrond.

Geschiedenis van Urban Dance

In de loop van de jaren zeventig hadden zich zowel aan de westkust als de oostkust van Amerika, onafhankelijk van elkaar, de eerste vormen van urban dance ontwikkeld. In Californië (westkust), waar de funkcultuur overheerste, ontwikkelden zich popping, locking en boogaloo. In New York (oostkust) ontwikkelde zich breakdance dat gedanst werd op funk- en hiphopmuziek.

Breakdance

Op de hoeken van de straten in de Bronx (New York) vormden zich groepen, zogenoemde dance gangs. In dance battles overtroffen ze elkaar met staccatoachtige, acrobatische bewegingen. De jongeren in New York begonnen deze dans B-Boy te noemen. Het was het begin van de breakdance zoals we die nu kennen. De Afrikaanse invloed zie je terug in het ritme en in het dansen in een cirkel met een solist in het midden. Door de popcultuur in de jaren tachtig en  MTV vond breakdance zijn weg naar de rest van de wereld als een nieuw cultureel fenomeen.

Popping & Locking

In Fresno, Californië, ontstond in 1978 de groep The Electric Boogaloos. Deze groep mixte de Californische funkdansstijlen tot de zogenoemde boogaloo style. Boogaloo is een funky dansstijl die vloeiende bewegingen gebruikt door het hele lichaam. Boogaloo gebruikt veel ruimte van het podium door het gebruik van Walkouts of andere overgangen om van de ene naar de andere plek te komen. Toen de groep mocht optreden in het populaire tv-programma Soultrain namen de New Yorkers dit over en noemden het Electric Boogie, terwijl dansers in Los Angeles het Popping and Locking noemen. Al snel werd er aan de Electric Boogie een extra move toegevoegd, de zogenoemde The Back Float, beter bekend als de Moonwalk.  

Streetdance

Naast de populaire hiphop en breakdance bestaat urban dance ook uit andere stijlen. De popmuziek heeft hier een belangrijke rol in gespeeld. In de jaren tachtig toonden artiesten als Madonna, Michael Jackson, Janet Jackson en  Paula Abdul hun moves die zeer populair waren bij jongeren.  Veelal bestond die dansstijl uit een mix van jazzdans en  elementen uit de Afro-Amerikaanse straatcultuur. Het voorbeeld  van deze artiesten leidde ertoe dat vele mensen naar  de plaatselijke dansschool renden om dansles te volgen. In de jaren negentig kregen die lessen veelal de naam streetdance of videoclipdans.

Van popcultuur naar het theater

Ondertussen is urban dance niet meer alleen van de straat.  Urban heeft ook zijn weg naar het theater gevonden. Daar gaat het niet alleen om de tricks en coole moves; urban dance wordt daar ook vaak gecombineerd met theaterdans, zoals moderne dans. Het is een soortgelijke ontwikkeling die de jazzdans (modern-jazz) ook heeft doorgemaakt: van de straat naar het theater. Lyrical hiphop heeft zich ook zo ontwikkeld en is vooral bekend geworden  door het tv-programma So You Think You Can Dance. In het Nederlandse theater is urban dance te zien in de dansvoorstellingen van Ish en Danstheater Aya. Er zijn ook jaarlijks kampioenschappen breakdance in Nederland.

Urban Dance pioniers

Tegenwoordig komt hiphop regelmatig negatief in de media door de gangster raps en gangsterwars en dat terwijl de hiphop in de jaren zeventig begon met artiesten die positief in het leven stonden en sociaal, maatschappelijk begaan waren. Die pioniers waren DJ Kool Hurc, Afrika Bambaataa en Grandmaster Flash. Zangers James Brown (1933-2006) en Michael Jackson (1959-2009) vormden grote inspiratiebronnen voor de urban dance.

DJ Kool Hurc

Clive Campbell, alias DJ Kool Hurc, was een van de eersten die het zogenoemde scratchen (het ritmisch heen en weer bewegen van een vinyl plaat) toepaste. Op deze muziek excelleerden de straatdansers vol overgave met hun acrobatische moves, die geïnspireerd waren door onder andere de Nicolas Brothers uit de jaren twintig. Het door DJ Kool Hurcs zelf georganiseerde Back To School Jam in de Bronx inspireerde vele anderen tot het organiseren van Block Party’s (wijkfeesten), waaronder DJ en scratcher Afrika Bambaataa.

Afrika Bambaataa

Afrika Bambaataa, geboren in 1957 als Kevin Donovan, stond bekend als een van de beste dj’s in zijn scene. Hij gaf de muziek, rap en dans de naam hiphop. Als Bambaataa probeerde hij met zijn leidende rol een positief effect op de samenleving te hebben. Dit leidde onder andere tot de oprichting van The Organization (later The Zulu Nation), een groep die bestond uit politiek bewuste kunstenaars. Hieruit is begin jaren tachtig de invloedrijke breakdancegroep The Rock Steady Crew geformeerd.

Grandmaster Flash

Grandmaster Flash is de artiestennaam van Joseph Saddler (Barbados, 1958). Grandmaster Flash was pionier in het entertainen als dj, want hij haalde tijdens het draaien allerlei stunts uit, zoals achterstevoren achter zijn dj-set staan en dan de platen achter zijn rug scratchen. Zijn hit The Message (1982), waarin over het zware leven in de getto’s gerapt wordt, wordt door velen gezien als de eerste hiphopplaat met een sterk sociale boodschap.