Dansen op iemands uitvaart. Klinkt jou dat misschien wat oneerbiedig, gevoelloos en tegenstrijdig? Je hoort toch verdrietig te zijn, te huilen of anders misschien heel stil te zijn? Toch is dans en muziek op een uitvaart heel troostend en een manier om het leven van een familielid of vriend te vieren. Het is een afscheidsdans, een ode aan je geliefde. Tijd om eens uit je comfortzone te stappen en je erin te verdiepen en meteen een goed moment om een en ander te regelen via je uitvaartverzekering.

In niet westerse culturen heel normaal

In de westerse cultuur zie je tijdens een uitvaart vooral mensen in het zwart en er wordt hooguit misschien passende muziek gedraaid. Maar gedanst wordt er eigenlijk nooit. Hoe anders is dat in andere culturen. Zo zie je bij mensen van Creoolse-Surinaamse of Ghanese afkomst dat de kist van de overledene al dansend en zingend naar het graf wordt begeleid. Het is een kleurrijk, haast feestelijk geheel, want zelfs de kistdragers dansen en zingen mee. Maar er ligt wel heel veel emotie in dit ritueel. Ook wordt de kist veelal voor- en achteruit gedragen en naar opzij, heen-en-weer dus. De gedachte hierachter is dat boze geesten de overledene zo niet kunnen volgen. Het gaat erom dat de overledene ‘zielenrust’ meekrijgt het graf in. De rituelen op dit soort begrafenissen zijn gebaseerd op het Winti geloof, een religie uit Afrika die ook veel Surinamers aanhangen.

De dodenwake voorafgaand op het afscheid

De avond voorafgaand aan de uitvaart houden de nabestaanden een dodenwake. Deze wordt bijgewoond door familie, vrienden en kennissen en het is de bedoeling om vooral het leven van de overledene te vieren. Er wordt gegeten, gedronken, gedanst en heel veel gezongen. Zo’n wake kan de hele nacht duren, tot in de vroege uurtjes van de dag van afscheid.

Kunst van het dansen met de kist

Een kist met een lichaam erin is erg zwaar. Maar, zoals je inmiddels begrepen hebt, is het op de juiste manier vervoeren naar het graf van groot belang. Alleen als de kist geen seconde stilstaat en er constant mee gedanst wordt, kunnen de geesten niet volgen en krijgt de dode zielerust mee in het graf. Daarom zijn er meerdere verenigingen van kistdragers. In Paramaribo is er zelfs een jaarlijkse wedstrijd voor deze ‘dragemannen’; op Drageman Dey. Deze bijzondere dag is altijd op de eerste zondag van september. 

Andere vormen van uitvaartdansen

Behalve in het Winti geloof, zijn er ook andere culturen die uitvaartrituelen hebben met muziek en dans. Zo kun je in de Amerikaanse jazzstad New Orleans een jazz begrafenis krijgen. Daarbij wandelt de stoet nabestaanden met een jazzband door de stad. Er wordt gedanst, gefeest, gehuild en gezongen; om het leven van de overledene te vieren en om te rouwen om diens afscheid. Kortom, een rouwproces met een traan en een lach. In Taiwan is een uitvaart hét moment om je rijkdom te laten zien en daarom komen er dikke auto’s, danseressen en soms zelfs strippers aan te pas.

Ook een begrafenis of uitvaart met dans?

Lijkt het je wel wat om een soortgelijke uitvaart te krijgen? Een Surinaamse uitvaart kan ook in Nederland verzorgd worden! Zo kun je een professionele begrafenisdanseres inhuren die het karakter van de overledene weergeeft in dans tijdens de ceremonie of bij het graf. Verder kun je het natuurlijk ook op je eigen manier doen door jouw eigen dans op te voeren als eerbetoon aan de overledene. Kinderen vinden het overigens vaak ook fijn om te dansen als afscheid. Zij kunnen hun emoties erin kwijt en wanneer er gezamenlijk wordt gedanst en gezongen, schept dit een prachtige band onder de nabestaanden. In welke vorm je het ook giet, dans is een zeer goede manier om dichter bij je gevoel te komen. Vooral voor mensen die het moeilijk vinden hun emoties te uiten, is het daarom zo goed om te dansen.

Muziek

Welke muziek kies je? Dat is wél een bekende vraag voor een westerse uitvaart. Meestal wordt er gekozen voor nummers en muziekstijlen die de overledene mooi vond. Of de tekst heeft een inhoud die zeer toepasselijk is voor de overledene. Deze muziek kun je heel goed gebruik voor een uitvaart met dans. Instrumentale muziek, bijvoorbeeld met piano, gitaar en/of trommels, is veelal erg ingetogen en ritmisch, waardoor het ook heel geschikt voor uitvaartdansen. 

Hoe dan ook, dans is een laagdrempelige manier om je emoties te uiten, of juist even je verdriet opzij te zetten. Maar, aangezien je lezer van dit magazine bent, weet je dat waarschijnlijk allang.