Van 21 tot en met 30 mei vindt in hartje Utrecht wederom het SPRING Performing Arts Festival plaats. Dit festival, dat bekend staat om zijn hedendaagse, experimentele en radicale programmering, brengt tien dagen lang internationale theatermakers en choreografen naar Utrecht. Festival-fan Jacqueline de Kuijper gaat elke dag naar SPRING, bezoekt vrijwel alle voorstellingen en houdt dagelijks een blog bij. Lees hier op Dansmagazine.nl over haar avonturen! 

SPRING Performing Arts Festival in Utrecht

Tijdens mijn studies kunst, filosofie, en danswetenschappen in Utrecht was SPRING (destijds Springdance) al mijn favoriete festival. Tweemaal was ik vrijwilliger en vorig jaar deed ik mee aan SPRING Academy. Dit jaar zou ik het podiumkunstenfestival bijna gemist hebben, want ik zou de hele zomer in Zweden werken. Toen de baan daar niet was wat het had moeten zijn, boekte ik snel een ticket naar huis zodat ik SPRING toch nog mee kon maken. Bij thuiskomst begon ik enthousiast aan de lenteschoonmaak, ontdeed ik mijn garderobe van oude kleding en zette ik alle ramen en deuren wijd open voor frisse lucht. ‘Out with the old, in with the new!’ 

Na dit ritueel voelde ik me niet alleen klaar voor de lente, maar ook voor SPRING. De programmering vereist namelijk wel enige bereidheid jezelf open te stellen en verrast te worden. Zo vertelt artistiek directeur van het festival, Rainer Hofmann, in de opening van het programmaboekje: “SPRING ziet kunst niet als middel om onze identiteit te bevestigen, maar als middel om onszelf vragen te stellen. Open te zijn voor het onbekende, voor het vreemde en de vreemdeling, voor het avontuur en het nieuwe. Dat lijkt belangrijker dan ooit in een tijd die later misschien wel wordt beschouwd als een keerpunt in de ontwikkeling van open en democratische samenlevingen. Het programma van SPRING reflecteert op deze tijd.” 

Ik vraag me af door wie ik dit seizoen zal worden verrast en tot reflectie zal worden verleidt. Welke vragen zal ik mijzelf stellen na afloop van de voorstellingen? Welke vreemdeling zal mij raken? Hoe vernieuwend zijn de nieuwe theatermakers en choreografen? Een ding is zeker: ik ben klaar voor het avontuur! 

Dries Verhoeven - Wanna Play? (Liefde in Tijden van Grindr)

Op de Neude bevindt zich het tijdelijk onderkomen van Dries Verhoeven. Een grote langwerpige container staat op het plein aan de kant van het oude postkantoor. De lange zijde aan de kant van het plein is volledig van glas, zodat voorbijgangers alles wat Verhoeven doet kunnen volgen. Op de andere zijde, vanaf het plein gezien, worden de schermen van zijn mobiele telefoons in grijstinten geprojecteerd, waarmee hij via datingapps zoals Grindr mannen verleidt om aan zijn niet-seksuele behoeften te voldoen. “You mean the whole world can follow what we are writing? Well, yeah, that’s ok for me,” reageert er een. “I am not so experienced with the Utrecht boys, I must add” zegt Verhoeven op een ander scherm. Boven de projecties staat met bioscoopletters - dikke zwarte letters op een wit verlichte achtergrond: “DAG 1 14:02 EEN POGING DOEN IEMAND TE VINDEN DIE KOMT SCHAKEN”

In de containerwoning bevinden zich (van links naar rechts) een bed met witte lakens, een klein kastje met toiletspullen, een douche, een zwarte tafel met twee doorzichtige plastic stoelen, een schaakbord, een simpele keuken en een wit toilet. Verhoeven zit aan de tafel in het midden van de container, in wit T-shirt en spijkerbroek, met de rug naar het publiek toe. Het enige geluid dat de installatie uitzendt zijn de tik-tik geluiden wanneer Verhoeven appt. Verder doet de stad dienst als soundscape. Opvallend genoeg beschikt de slaapkamer wel over witte vitrage, maar ontbreekt het bij de douche en toilet aan een gordijn. Om 15:04 gaat Verhoeven naar het toilet, dat zo gepositioneerd is dat hij met de rug naar ons toe blijft, maar het publiek hem wel met de billen bloot ziet gaan. 

Het exhibitionistische karakter van het concept en de installatie staan in sterk contrast met de afstandelijkheid van Verhoeven en de steriele omgeving waarin hij de komende tien dagen woont. Het doet me denken aan de witte en kale interieurs van de meeste musea. Installatieperformances zijn niet nieuw - diverse kunstenaars (ik denk hier aan Marina Abramović) hebben een museum voor langere tijd als ‘thuisbasis’ gehad - maar ik kan me geen andere instantie bedenken waarbij een installatie op een drukbezochte plein van een toeristische stad is neergezet. Waar museumbezoekers een bewuste keuze maken kunst te gaan zien, worden de voorbijgangers op de Neude volledig verrast door Wanna Play? van Dries Verhoeven. Toch heeft niet iedereen oog voor de installatie. Terwijl een grote groep mensen naar Verhoeven kijkt, worden een paar volwassenen gek om een selfie met Nijntje. 

Ik ga op een van de banken op het plein zitten en bekijk de andere toeschouwers en Verhoeven van een afstand. Ik raak in gesprek met de man naast me, die tot de beveiliging van Verhoeven blijkt te behoren. Hij vertelt me dat Wanna Play? vorig jaar oktober in Berlijn heftige reacties opriep. De homowereld daar keurde niet goed wat Verhoeven deed en hij kreeg klappen van ‘een individu’. Ondanks dat verwacht wordt dat Nederlanders toleranter zijn tegenover homoseksualiteit en het experiment van Verhoeven, is de beveiliging toch maar opgeschroefd. Nu geniet de beveiligingsman nog ontspannen van de lentezon, maar hij geeft aan dat het ’s nachts met dronken feestgangers nog wel eens spannend kan worden. 

Voor buitenlandse toeristen hoeft Verhoeven zich echter geen zorgen te maken. Links van mij vertalen twee Hollandse meiden voor een Engelse toerist de zin “DAG 1 14:02 EEN POGING DOEN IEMAND TE VINDEN DIE KOMT SCHAKEN” Ze blijken daarbij zelf niet op de hoogte van de dubbele betekenis van het woord ‘schaken’ en zo ontgaat de grap ook de toerist - ondanks de gelijkenis van ‘schaken’ en ‘to shack’. “Why would he want to play chess?” hoor ik hem meerdere malen vragen. Wanneer de meiden even later weg zijn en een jongen tussen ons in komt zitten, stelt de toerist opnieuw zijn vraag. Een onaangename maar humoristische stilte volgt. Ook de man van de beveiliging en ik houden onze mond, maar genieten wel van een binnenpretje.

Wanna Play? (Liefde in tijden van Grindr) van Dries Verhoeven is doorlopend te zien op de Neude in Utrecht tot en met zaterdag 30 mei. De toegang is gratis en er zijn geen tickets nodig. 

Zaterdag 30 mei is er vanaf 10 uur een symposium over het werk van Dries Verhoeven. Toegang is gratis maar aanmelden via de website van SPRING is verplicht. 

Lees ook blog #2 over SPRING!