Op het podium ligt een naakte man in foetushouding. Op een monotone bastoon schokt hij zijn benen gekromd omhoog. Hij wordt geboren. Dit is de beginscène van Yonder van choreograaf Jasper van Luijk. De dansvoorstelling was 19 januari te zien in Theater Kikker tijdens het Moving Futures Festival, een reizend festival met werk van de nieuwste generatie choreografen. Euforisch en angstaanjagend zijn emoties die dit hedendaagse, minimalistische stuk samenvatten.

Solist Jefta Tanate ligt met zijn rug naar ons toe. Enkel het licht van een slingerende hanglamp schijnt over de contouren van zijn spierbundels. Het monotone geluid bootst het geluid in de baarmoeder na. Het klinkt akelig. Een gevoel beklemt me dat ik getuige ben van de kwelling en eenzaamheid van het tot leven komen van deze persoon.

In trance door Yonder

Van Luijk toont in Yonder de verschillende stadia uit de levensloop van de mens. Omdat het hier om een mens in het algemeen gaat, blijft de danser continu ongekleed, vertelt de choreograaf achteraf. Bij één scène hangen vijf hanglampen op hoofdhoogte van Tanate. De danser geeft ze een zetje en kijkt toe of loopt nonchalant tussen de lampen door. Terwijl ik me zorgen maak of één van die lichtbronnen niet tegen zijn hoofd botst, ziet mijn buurvrouw juist hoe Tanate het leven van een afstandje bekijkt.

Als Tanate rond zijn as begint te draaien, wordt de muziek vrolijker. Ook een gele gloed schijnt over het podium en zorgt voor warmte en vriendelijkheid. De danser tolt snel en dan weer langzaam. Het herinnert me aan een religieuze draaidans van de soefi’s, een groepering binnen de islam. Als deze gelovigen continu rond hun as draaien, raken ze in trance. Ook ik ervoer dit na zelf zo lang te hebben getold. Euforie! Terwijl nu Tanate op het podium draait, pakt hetzelfde gevoel me. Mijn spieren spannen zich aan. Mijn lichaam wil meedraaien!

Van Luijk toont harde realiteit

Dan valt Tanate ‘dood’ neer op het podium. Abrupt stopt de muziek. Weer klinkt een monotone bastoon. Aangedaan kijk ik toe hoe het goede des levens voorbij is en hoe de danser terug is in de harde realiteit. Alsof dit nog niet akelig genoeg is, flikkert fel wit licht over het podium. Mijn ogen beginnen zeer te doen. Tussen mijn vingers door zie ik Tanate over het podium suizen. Schreeuwerige muziek maakt alles nog angstaanjagender. Een opgefokte periode ontvouwt zich op het podium.

Toch ben ik dankbaar voor deze beklemmende dansscène. Het leven is niet alleen maar vrolijk. Het is pijnlijk maar nodig om me eraan te herinneren hoe het leven in elkaar steekt. Hoewel iedereen narigheden meemaakt, troost het zien van het ongemak op het podium mij. Van Luijk weet goed diverse stadia van het leven uit te beelden. Pracht en ellende. Euforie en angst.

Yonder is tijdens Moving Futures nog te zien op 10 februari in Nijmegen en op 19 februari in Den Bosch. Daarnaast vertoont Dance Roads Yonder op 2 en 3 juni in Stadstheater Arnhem.