Minimalistisch, repetitief en hypnotiserend. Dansvoorstelling 6 & 7 van de jonge Chinese danser-choreograaf Tao Ye is een visueel kunstwerk. Met zijn TAO Dance Theater jaagt hij een nieuwe wind door het danslandschap, eerst in China, nu in Amsterdam tijdens Julidans. Monochrome minimalistische dans kennen we al, maar niet in combinatie met de hoge mate van esthetische stilering die kenmerkend is voor de Aziatische podiumkunsten. Met 6 & 7 maakt Ye iedereen deelgenoot van de intense concentratie waarmee dit gepaard gaat. Geen verhaal, maar perfectie is Ye’s enige leidraad.

Choreograaf Ye is perfectionist pur sang

Blessures, niet alleen de angst van iedere danser, maar ook van menig choreograaf. Nog twee uur voor aanvang weerklinkt achter de deuren de noodkreet van Ye om de hele dansvoorstelling wegens een (licht) geblesseerde danseres af te lassen. Hij heeft namelijk al de hele avond na de Nederlandse première op 8 juli de tijd genomen om de choreografie nog eens helemaal door te nemen. Een perfectionist pur sang dus. Niet gek dat zijn populariteit enorm is. TAO Dance Theater trad op in ruim dertig landen. Gelukkig voor ons Nederlandse liefhebbers werd hij overgehaald de dansvoorstelling toch door te laten gaan.

TAO Dance Theater is duur

Iedereen die iets van doen heeft in de danssector lijkt wel aanwezig te zijn. Zo zit ik naast een Vlaamse dansprogrammeur. Zij vertelde mij dat zij verleden jaar in samenwerking met twee andere theaters Ye naar België heeft proberen te halen. Helaas tevergeefs, aan Ye zit een duur prijskaartje. Al fluisterde deze Vlaamse dame mij in de pauze, nog half in trance van 6, het volgend jaar gewoon opnieuw te willen proberen.

Dit is iets waar Julidans zich al vijfentwintig jaar voor inzet: buitenlands danstalent tentoonstellen aan Nederland. Internationale programmering, voor de kleine schouwburgen ruimschoots buiten bereik, is voor Stadsschouwburg Amsterdam altijd een speerpunt geweest. Winst wordt er niet mee gemaakt, maar Julidans is dankzij grote publiekstrekkers in de vaste programmering - en natuurlijk subsidiëring - toch rendabel.

Ye vertelt geen verhaal, maar nummert

Het is niet de eerste keer dat de in Beijing gebaseerde choreograaf in Nederland is. Tijdens Julidans 2013 presenteerde Ye al de dansvoorstelling 4 & 5. Hij nummert zijn dansvoorstellingen om zo talige associaties te voorkomen. De titels, nu 6 & 7, refereren enkel naar het aantal dansers op het podium. Bovendien, vindt hij, schept een titel verwachtingen die de verbeelding zouden kunnen beperkenIn mijn beleving speelde ‘traditie versus moderniteit’ geen beduidende rol, ook al wordt zijn werk getypeerd als een sterke tegenreactie op de Chinese traditionele dans én communistisch ingebrachte voorliefde voor opera’s en balletten. De minimalistische herhalingen hoefde voor mij alleen maar te bestaan, mij opnemend in ‘het’ moment. Ik was in trance.

Choreografie 6 is Yin

Gevoel voor esthetiek heeft Ye zeker. Als de voorstelling begint zoeken ieders ogen in een pikzwarte nacht. Een ervaring die de zintuigen op scherp zet. Als wat eindelijk wat licht het donker doorbreekt, staan zes dansers nauwelijks zichtbaar, in het zwart gekleed, in een dik rookgordijn op een rij. Ze beginnen heel langzaam te bewegen. Zij staan met hun rug naar het publiek toe, waardoor er geen gezichten te zien zijn en de identiteit van de dansers verborgen blijft. Het gedempte licht creëert met haar schakeringen een dynamisch landschap, waarin de dansers geleidelijk steeds zichtbaarder worden maar de bewegingen nog altijd mysterieus blijven.

Er wordt voornamelijk vanuit de romp bewogen, waar de meest herhaalde bewegingen ‘curves’ en ‘arches’ zijn; diep naar voren en vervolgens ver naar achteren met de borstkas en het hart open naar voren en door de knieën op de grond. In het flikkerende licht doen de bewegingen zich voor als een rij bomen bewegend in de wind of een sterke stroming van een rivier. Op andere momenten zijn het net hardwerkende kettingwielen van een assemblagelijn, altijd maar in beweging. Naarmate de monotone soundtrack van folkrockmuzikant Xiao He steeds ritmischer en opzwepender wordt, verplaatsen de dansers zich steeds meer over het podium. Zo nemen ze me steeds dieper mee in hun hypnotiserende bewegingspatronen.

Choreografie 7 is Yang

Na de pauze herhaalt de choreografie zich, maar nu zijn er zeven dansers te zien. Zij staan weer in een rij opgesteld en voeren de bewegingen uit 6 even overtuigend uit. De sfeertekening is alleen geheel veranderd. De zwarte nacht heeft in 7 plaatsgemaakt voor de heldere dageraad. In één oogopslag zijn de dansers nu in witte kleding te zien en worden fel belicht. Voor het eerst kan ik me goed concentreren op de specifieke bewegingen, het uitmuntende uithoudingsvermogen en de beheersing van de dansers. Weer wordt voor mij de suggestie van een menselijke machine gewekt. Alleen al de lichamelijk hoge eisen die Ye aan zijn dansers stelt, vragen om de robuustheid van een machine.

Het enige geluid is een monotone keelklank die afkomstig is van de dansers zelf. Deze wordt versterkt door microfoons die als regendruppels boven hen hangen. Hoewel 7 bijna een exacte replica van 6 is, zijn de bewegingen op het felle podium veel analytischer. Het is minder poëzie in beweging, maar meer een uiteenzetting van Ye’s choreografische stijl. Een stijl die voor mij rust op intens uitgevoerde bewegingen van dansers die één zijn met hun dansvoorstelling. Zonder twijfel is iedere danser synchroon met de ander. Slechts de enkele accentverschillen laten nog zien dat het accumuleren en fermenteren van een dergelijke choreografie een continue proces blijft. 

TAO Dance Theater hypnotiseert Julidans

Tijdens de vijfentwintigste editie van het Julidans festival in Amsterdam zette het Chinese TAO Dance Theater een krachtige performance neer. Choreograaf Ye heeft mij duidelijk gemaakt waarom hij het postmoderne danslandschap wereldwijd heeft weten te veroveren. Met veel gevoel voor ritme en vorm weet dansvoorstelling 6 & 7 mij te hypnotiseren. Ye creëert geen personages en vertelt geen verhalen. In plaats daarvan wilt hij het lichaam onderzoeken. Met zijn choreografie wijkt hij nimmer af van strikte uniforme formatie, met geen enkele hint naar een individueel karakter of relaties. Het idee van eindeloos herhalen kan extreem saai zijn, ook voor de dansers zelf, maar doordat de dansers zichtbaar fysieke grenzen verleggen blijf ik van begin tot eind geboeid.

Videotrailer - 6 van TAO Dance Theater