Gezien op 18 mei – Stadsschouwburg Utrecht.

Ken je dat gevoel dat je in een trein zit en achter elk raam weer iets nieuws, maar ook ongrijpbaars ontdekt? Onbekend landschap met andere mensen en verschillende tradities, en jij die het allemaal observeert vanachter het glas, jezelf afvragend waar je even onderdeel van hebt mogen uitmaken. Dit gevoel omschrijft precies hoe de dansvoorstelling Panda Express van Oneka von Schrader aan je voorbij dendert. Panda Express ontstond als een afstudeerproject van Von Schrader en heeft nu zijn weg weten te vinden naar het theater als onderdeel van SPRING 2016 – een tiendaags performance arts festival in Utrecht.

Bij binnenkomst wordt het publiek vriendelijk toegeknikt door een van de performers vanachter een rij kopjes, schoteltjes en een waterkoker. Alsof we in een college zitten, begint ze ons in detail uit te leggen hoe een theeceremonie in zijn werking gaat. Ze vertelt honderduit over de geur, smaak en structuur van de thee en prikkelt onze zintuigen. Ondertussen observeren de andere performers haar vanaf de zijkant van het podium. Af en toe verplaatsen ze zich geruisloos van de ene naar de andere locatie. Ik neem alles in me op en kan me niet anders dan afvragen: waar gaat dit naartoe, wat zal de bestemming van deze express trein zijn?

Von Schrader experimenteert met balans

Wat volgt lijkt een zoektocht naar balans. De performers bouwen – met Bach op de achtergrond – geleidelijk hun decor op door attributen als matrassen, een ladder en muziekboxen het podium op te slepen. Hiervoor kiezen ze niet altijd de makkelijkste weg. De ladder wordt gedragen door twee dames op hoge houten blokken en komt alleen schuifelend over de draden van de muziekboxen heen op het toneel terecht. Deze doelgerichte handelingen worden plots onderbroken door een vijfde performer in een zilveren jurk die uit het niets verschijnt en als een marionettenpop door de andere spelers wordt voortbewogen. De performance lijkt te schreeuwen welke balans er gevonden kan worden tussen tradities en in grotere zin het leven. Iets wat nog sterker wordt als de performers alle attributen aan een touw bevestigen en optillen. “Alles is een schommelende balans”, denk ik bij mezelf.

Panda Express is een ‘sensorium’

Even later beantwoordt Von Schrader mijn eerdere vraag. Haar bestemming? Het uiterste! De schommelende balans heeft plaatsgemaakt voor een bizar ‘sensorium’. Alle zintuigen worden aangesproken als de performers een voor een hun broeken uittrekken en niet alleen de overgebleven thee aan elkaar doorgeven, maar de vloeistof ook aanvullen met hun eigen plas. Door vervolgens ook slokjes te nemen van deze vloeistof ruiken, proeven en voelen wij mee met de spelers. Von Schrader zoekt de grenzen op en toont het publiek de hele voorstelling en het leven als een aaneengesloten cyclus.

Als de voorstelling eindigt en de trein is gestopt, voel ik me opnieuw die reiziger die even onderdeel heeft mogen uitmaken van een ongrijpbare wereld. De vraag naar wat ik precies heb gezien vanachter mijn raam, blijft hangen. Maar wat een reis was het wel!