Op zaterdag 4 april was de immer aanlokkende choreografie van Édouard Lock te zien in Museum Boijmans van Beuningen te Rotterdam. LaLaLa Human Steps is de naam die het museum heeft geleend voor de nieuwe dynamische en impactvolle tentoonstelling van 43 kunstenaars. Édouard Lock, de oprichter en artistiek leider van het dansgezelschap LaLaLa Human Steps uit Montréal, Canada is één van de (dans)kunstenaars die een bijdrage heeft geleverd. The Boijmans’ Studies, een dans van twaalf minuten die in twee weken werktijd op locatie is gemaakt, toont Locks memorabele choreografisch signatuur. 

Tentoonstelling LaLaLa Human Steps Museum Boijmans van Beuningen prikkelt

De tentoonstelling LaLaLa Human Steps gaat over ‘het menselijk tekort’ waarin kunstwerken van de eigen collectie van het museum zijn samengebracht dat als collectief dit thema weergeeft. De vier choreografen die zijn uitgenodigd om ieder een duet te maken werden gevraagd om rondom het thema ‘aantrekken/afstoten’ te choreograferen. Elke maand wordt er een nieuwe choreografie gepresenteerd, deze maand dus de nieuwe choreografie van Édouard Lock. Dat er in Museum Boijmans van Beuningen verschillende kunstdisciplines samenkomen werkt prikkelend.

Dansgezelschap LaLaLa Human Steps van Edouard Lock

Grote letters “LALALA HUMAN STEPS” wijzen de weg in het gigantische Boijmans van Beuningen kunstmuseum. Het schept de verwachting dat ik het dansgezelschap ga zien optreden. Pas later kwam ik erachter dat de naam van het dansgezelschap is gebruikt voor de gehele tentoonstelling. Ik kan de danslocatie al gauw vinden na allerlei kunstinstallaties, moderne voorwerpen, lichtinvallen en filmprojecties getrotseerd te hebben, want ik zie —de voor dansers maar al te bekende— zwarte zwevende dansvloer. 

Ik ga aan de rand van de dansvloer zitten dat is omringd door een zestal grote filmschermen. Ik zie beelden van danseres en choreografe Bonnie Doets van het Scapino Ballet. Ed Wubbe, choreograaf van het Scapino Ballet, maakte ook een duet voor de tentoonstelling die plaatsvond op 14 februari. Terwijl ik wacht, lees ik het programmaboekje en probeer me een voorstelling te maken bij de nieuwe choreografie van Édouard Lock. 

Tijdens mijn masterstudie analyseerde ik zijn werk Amelia, wat één van mijn favoriete choreografieën is. De dansers bewegen zó snel en met zó veel detail dat je vaak niet weet waar je moet kijken. Iedere keer dat ik deze dansfilm van 90 minuten bekeek zag ik weer andere dingen die me eerder niet waren opgevallen. Door mijn voorkennis ben ik zeer enthousiast en wacht ik met enig vooroordeel op het duet van vandaag. Ik verwacht een lange en esthetisch aantrekkelijk choreografie waarin ik word meegevoerd op een emotionele reis.

Amelia van LaLaLa Human Steps

Choreograaf Édouard Lock heeft als dansvisie ‘verwarring scheppen’

Édouard Locks choreografische signatuur kan vervreemdend werken, zo ook in zijn nieuwe dans The Boijmans’ Studies. Wat ik tijdens mijn masteronderzoek over Locks choreografie Amelia leerde is dat zijn dansen heel scherpe en snelle bewegingen bevatten, dat de vrouwelijke danser de meeste aandacht krijgt en dat de mannelijke danser de vrouw lijkt te ‘besturen,’ terwijl de vrouwelijke danser ook weer in haar eigen kracht blijft staan. Ik bestudeerde Locks choreografie vanuit een feministisch oogpunt, met vragen als “Wat zijn de rollen die de mannelijke en vrouwelijke dansers spelen? Wat wil Lock zeggen met zijn choreografie over gender?”

Het interview van later in de middag informeert me meer over Locks nieuwe choreografie The Boijmans’ Studies dat blijkbaar tot op de dag van de uitvoering nog geen titel had. Locks doel van de grote hoeveelheid aan bewegingen juist is om de toeschouwer minder te laten nadenken, minder in te vullen over waar ‘het over gaat’ en een moment te bieden om puur te ervaren. Hij spreekt daarin niet over verhoudingen tussen man en vrouw. Zijn visie van een ‘goede dans’ is dat je de karakters aan het einde van de choreografie minder begrijpt dan aan het begin. 

The Boijmans’ Studies van Edouard Lock

Moog, de vrouwelijke danser, komt op, gaat in een pose staan met een gebogen knietje en begint met Locks welbekende snelle arm- en beenbewegingen. Ze likt haar vingers, strijkt haar wenkbrauwen op de plaats, buigt haar knie, strekt haar been… en dit alles in een fractie van seconden. Al gauw betrekt ze het omringende publiek—wat voornamelijk staat—door een vrouw haar schouder aan te raken. 

Aan de ene rand van de dansvloer staat een klassieke, zwarte vleugel met pianist en aan de andere kant drie musici met een saxofoon, contrabas en accordeon. Het muziekarrangement lijkt thuis te horen in een sjiek Frans restaurant en sluit aan bij de nette kleding van de dansers. 

Moog komt weer naar de kant toelopen waar ik zit, ze staat stil en steekt haar arm uit naar iemand. Wanneer de toeschouwer niet komt, wenkt ze haar met een handbeweging. De toeschouwer komt naar de danseres toe en staat oog in oog met Moog. Dit oogcontact is enigszins confronterend, sterk en zeer sensueel. De danseres gaat verder met haar gedetailleerde arm- en been bewegingen die soms afgeleid lijken te zijn van dagelijkse bewegingen zoals haarkammen. 

Dan komt de blonde mannelijke danser, Jac Carlsson, met gladgestreken lang haar en net zwart pak aan de rand van de dansvloer staan. De danseres gaat naar hem toe, maar al gauw valt ze naar achteren. Carlsson loopt naar een andere rand van de dansvloer. Moog staat op. 

Er begint een tweede sectie, de muziek wordt intenser, ook de dans. De saxofonist komt de dansvloer oplopen en speelt op zeer verwrongen manier, waardoor de danseres ineen lijkt te krimpen, terwijl ze doorgaat met allerlei staccato bewegingen van de armen en benen. De man maakt deze keer zijn aantrede óp de dansvloer in plaats in de positie van de toeschouwers te staan. 

De vrouwelijke danser verwelkomt haar partner nu op de vloer, om vervolgens weer heel snel ‘afgewezen’ te worden en tevens weer rap aan te treden. Het thema van aantrekking en afstoting wordt zichtbaar geïllustreerd. In deze sectie is de muziek triest en zacht. De accordeon in combinatie met de saxofoon en contrabas vormen een zeer emotionele begeleiding.

Plotseling is het afgelopen. Voornamelijk de vrouwelijke danser lijkt een strijd te hebben gestreden, waarbij de man het niet gemakkelijker leek te maken voor haar, puur door zijn aanwezigheid.

The Boijmans’ Studies aantrekkend en afstotend dansduet

Aan The Boijmans’ Studies is geen touw vast te knopen, maar de choreografie heeft een sterke structuur, onderbouwt een fantastische relatie met de live muzikanten en biedt een unieke ervaring aan de toeschouwer. Helaas is de choreografie erg kort. Wel is er duidelijk veel aandacht besteed aan de presentatie van de tentoonstelling en de rol van dans hierin. Édouard Locks choreografie sluit naadloos aan bij de tentoonstelling die als thema The Human Condition draagt.

De tentoonstelling LaLaLa Human Steps, gecureerd door Sjarel Ex en Els Hoek, in het Museum Boijmans van Beuningen te Rotterdam is te bezoeken t/m 25 mei. De laatste live dansvoorstellingen vinden plaats op 17 mei door House of Makers om 13:00, 14:00 en 15:00h en een interview met de makers om 15:30h. Er kunnen geen reserveringen worden gemaakt. Voor meer informatie, bezoek de website van Museum Boijmans van Beuningen.