Nelken - Tanztheater Wuppertal 
Gezien: 16 juli 2016, Stadsschouwburg Amsterdam, Holland Festival

Het decor van de grote zaal in de Amsterdams Stadsschouwburg vormt een veld van duizenden wit-roze kunst anjers die het gehele podium bestrijken, het oogt onberispelijk op de zwarte vloer en donkere achtergrond. Wat kunnen de dansers hier nog aan toevoegen?

Blind date met het publiek

De dansers betreden het podium, eenieder met een stoel en nemen allemaal verspreid op het podium plaats. Zo blijven zij een tijdje statisch zitten. Vervolgens loopt een na de andere danser onverstoorbaar het publiek in en pikt een schijnbaar willekeurige toeschouwer van het andere geslacht eruit. De danser verzoekt deze om met hem mee naar buiten te gaan, kort daarop verdwijnend achter gesloten deur. Zachte lachers trekken door het publiek.

Romantisch ideaal

Op het podium staat een man in pak tussen de anjers. Hij vertaald de song The Man I Love van George Gershwin in gebarentaal terwijl het te horen is. De tekst roept het beeld op van romantische liefde in de meest pure vorm: twee mensen die elkaar zonder woorden herkennen en meteen verliefd en bestemd voor elkaar zijn. Deze scene en de tekst in het vlekkeloze anjerveld maakt dit diep gewortelde romantische verlangen en tegelijktijdig zijn onbereikbaarheid voelbaar. Tragisch, mooi en grappig tegelijk.

Wat volgt is een intuïtieve collage van uiteenlopende, tijdloze scènes waarin universele thema’s op pure en intense manier worden uitgebeeld. Door hun bewegingen maken de dansers voelbaar hoe verlangen, liefde, angst, dood, spel, macht en machteloosheid mensen beweegt.

Houding aannemen

We zien drie mannen in een kring lopen. Zij vertellen de rij na hoe zij reageren als een situatie uit de hand dreigt te lopen en zij haar niet meer aan lijken te kunnen: "ik maak een grap"; "ik word sensitief of depressief"; "ik ga discussiëren en ga er iets zinnigs over zeggen". Een vierde man verschijnt. Zijn schouders en hoofd hangend en leeg uit zijn ogen kijkend. Een van de anderen stapt op hem af en maneuvreert zijn armen in wanhopige gebaren en bewegingen die op hulpvragen lijken. Dan legt hij hem op de grond en beweegt de armen van de wanhopige zo dat hij op de grond lijkt te slaan. De apathische glijdt echter steeds weer uit elke houding waar hij ingezet wordt.

Aanpassing en behoefte aan structuur

Kort daarop rennen de dansers paniekerig op het podium door elkaar en blijven steeds weer voor het publiek staan. Wanhopig roepen zij het publiek inkijkend zinnen zoals: "Love makes me scared"; "I want but I can’t"; "I don’t dare". Steeds weer rennen zij naar achteren, vormen hectisch een rij met hun stoelen gaan zittend op in synchrone bewegingen. Parallel hiertoe bouwen vier mannen rechts en links van het podium grote stijgers op met daarvoor twee grote stapels van kartonnen dozen. Een van de dansers raakt in paniek en probeer hen tegen te houden, steeds weer roepend: "Stop it!"; "this is to much!"; "What are you doing?". Als de stijgers van zeker acht meter en daarvoor de kartonnen stapels staan, klimmen de vier mannen hoog in de stijgers en laten zich in de kartonnen dozen vallen. De menselijk wanhoop ten opzichte van emoties en de behoefte aan houvast in houding en structuur komt ongemakkelijk dichtbij.

Absurde machtsspelletjes

De beklemmende sfeer wordt opgevoerd door mannen met herdershonden die om het anjerveld hen verschijnen. Zij patrouilleren en voeren onverwachte paspoortcontroles uit. Een van hen geeft absurde en vernederende opdrachten aan de dansers: "Doe een hond na; met geluid, en nu een schaap en nu een kikker". Daarna krijgen de dansers de opdracht om zich meer geciviliseerd te kleden. De ernst van deze scene is bedrukkend terwijl de willekeurige bevelen absurd lachwekkend zijn.

Simpelheid en kracht van beweegredenen

Kort voor einde treden de dansers een voor een naar voren en vertellen in een zin waarom zij danser zijn geworden: "ik wilde anders zijn"; "ik danste al op peuterschool"; "het leek me makkelijker dan praten"; "trappist was te gevaarlijk"; "ik had een ongeluk en wilde niet naar het leger"; "ik was verliefd op een danser"; "toevallig en omdat ik ervan houdt". Het zijn zowel simpele alsook krachtige redenen die ook achter elke andere beroepskeuze kunnen staan.

Vergankelijkheid

Aan het einde schrijden de dansers sierlijk en liefelijk in een rij achter elkaar door het vertreden bloemenveld en ook even van het podium af richting publiek. Synchroon en iedereen met zijn eigen charme beelden zij de kracht en schoonheid van de vier seizoenen uit en daarmee ook de vergankelijkheid en de eeuwige cyclus van het bestaan.