Dansen Zonder Bril – De Noorderlingen
Gezien: 4 april 2017 op festival Tweetakt in Utrecht. Dansen Zonder Bril is niet meer te zien; andere voorstellingen van De Noorderlingen, zoals De onwaarschijnlijke doch waargebeurde geschiedenis van Pelle de Zwijger, Roze Marie en Lange Hans speelt tot 11 juni op diverse locaties in Nederland. Speellijst

Jong, speels, energiek met tegelijkertijd een flinke dosis wereldbewustzijn en diepgang. Dat is de dansante theatervoorstelling Dansen Zonder Bril van De Noorderlingen uit Groningen. Regisseur en choreograaf Lies van de Wiel brengt met haar zeven talentvolle jonge performers de kracht van het noorden naar het midden van het land.

Geïnspireerd op het jeugdboek De kleine ballerina van de Franse auteur Patrick Modiano komen conventies van klassiek ballet keer op keer terug: paspop-met-tutu, de veelvuldige bras arrondis (geronde armen), maar ook tijdens een solo op spitzen. De vereiste inspanning en techniek van het dansen op spitzen worden heerlijk humoristisch verbeeld: gelach en gegiechel stijgen op uit het publiek. Dansen Zonder Bril is een 12+ voorstelling, maar die, waarschijnlijk door het latere tijdstip van 19.00 uur, bijna exclusief 20-plussers telt.

De Kleine Ballerina als eerste inspiratie

Modiano’s boek gaat over Catherine die ervan droomt een beroemde danseres te worden. Maar Catherine draagt een bril, en die moet af op balletles. Catherine kan zo in twee verschillende werelden kan leven: de echte wereld, zoals ze die door haar brillenglazen ziet, en een uiterst zachte, wazige wereld zonder scherpe kantjes als ze hem afzet. Dezelfde tweedeling tussen broos en strijdbaar is in de voorstelling te zien, én te voelen. De dansers ‘spelen’ niet; ze zijn hun rollen meester. Ze ‘zijn’ afwisselend sterk, kwetsbaar, bang, boos, klein, groot.

Fingerspitzengefühl: de belichaming van taal

Taal beïnvloedt ook hoe het lichaam beweegt, en wel dat van danser Raven Ferguson. Ze roept eerst een paar woorden in het Duits (onder andere vlinder, aardappel) die haar bewegingen hard, komisch, bijna grotesk maken. Dan smelt haar lichaam langzaam over in een kirrende, wulpse Franse dame, die lieflijk en speels over precies diezelfde dingen praat.  Haar mimiek is vernuftig en zo sterk dat het moeilijk te geloven is dat Raven zo’n jonge performer is.

Pina Bausch als tweede inspiratie

Veel van de muziek komt uit Wim Wenders’ film Pina, over het werk van de Duitse choreograaf Pina Bausch. Niet alleen de muziek staat op de voorgrond: ook Bauschs bewegingstaal (herhalende, alledaagse bewegingen, overdreven mimiek), kledingkeuze (jurken en rokken) en lang haar, staan op de voorgrond. Dansen Zonder Bril is geenszins een replica van Bauschs werk – eerder een respectvolle hommage, een eigentijdse en jonge benadering.

En dan wordt het donker

Niet donker in letterlijke zin, maar figuurlijk. Waar de dansers eerst tien tinten grijs droegen en zich later in Freja Roelofs’ speelse polkadotjurkjes wurmden, worden hun kostuums verruild voor donkere, glanzende plissérokken met zware legerkisten. De bewegingen veranderen mee in intensiteit een zwaarte: gestamp, gebalde vuisten die tegen schouders rammen, en gesproken rampscenario’s. Neerstortende vliegtuigen, broertje dood, iedereen dood. Pam Blankert ratelt door over “mensen… mensen op het vwo die niet met de vmbo-ers willen praten. Mensen die op de PVV en Trump hebben gestemd.” De diepgang en het talent dat deze zeven jonge dansers in huis hebben, wordt nog eens duidelijker de zaal in geslingerd.

Volgen dus!

De Noorderlingen zijn een groep om in de gaten te houden. Niet alleen hun producties, maar ook de afzonderlijke leden. Het is te voorspellen dat een of meer van hen over afzienbare tijd als theatermaker de wereld in denderen. En daar zet ik graag mijn bril voor op en mijn pet voor af.