‘Protagonist’ van Jefta van Dinther is een strijd om de aandacht
Protagonist - Jefta van Dinther / Cullberg Ballet
Gezien: 7 juli 2016 – Stadsschouwburg Amsterdam, Julidans
Niet alleen de dansers in Protagonist komen gewelddadig mijn netvlies binnen. Het eerste dat opvalt is het brede rode tapijt dat een rechthoekig vlak afbakent op het podium. Het tweede zijn de venijnige vouwen erin. Ze maken het tapijt tot een hindernisbaan voor dansers. Het rode-lopergevoel van het tapijt vormt een schril contrast met hoe Jefta van Dinther’s zeer persoonlijke choreografie Protagonist uiteindelijk eindigt. Tussen dit begin en einde weet Van Dinther zijn ervaringen met een depressie te vertalen naar een ervaring die tegelijk collectief en universeel is.
"Sometimes you know something has got to change", vertelt een diepe stem. In het volgende uur nemen veertien individuen van het Zweedse Cullberg Ballett mij mee in hun zoektocht naar die verandering. Gekleed in stoere straatkleding zoeken de dansers elk op hun eigen manier naar aandacht. Ze begeren elkaar, tillen elkaar letterlijk naar een moment van faam, maar laten elkaar ook even hard weer vallen. Een man crowdsurft over zijn fans, die hem even later weer vertrappen. Een vrouw voert een polonaise aan, maar wanneer ze even later die druk niet meer aankan valt de trein van mensen direct uit elkaar.
Veertien protagonisten
Het zijn maar enkele snapshots van een collage aan gelijktijdige pogingen tot aandacht die de veertien dansers met elkaar creëren. Een protagonist, oftewel hoofdpersoon, is er niet. Of juist wel? Met een constant hoog en intens energieniveau vragen veertien hoofdpersonen de aandacht van de toeschouwer. Dat energieniveau is bewonderenswaardig. Tegelijk is het een valkuil. Er gebeurt zo lang achter elkaar zo veel op het podium met eenzelfde energie, dat de dansers mijn aandacht na enige tijd verliezen. De dansers zijn vol energie, daar ligt het niet aan. Het ligt aan de constante en hoge stroom van informatie die de zintuigen overprikkelt. Een logisch gevaar, wanneer elk van de veertien dansers de rol van protagonist op zich neemt.
Naakt en eenzaam
Gelukkig liet Van Dinther zijn publiek niet hulpeloos achter in deze stroom van gebeurtenissen. De bevrijding van een schreeuw om aandacht volgt in de vorm van zorgvuldig opgebouwde ‘revolutie’. Hierna stropen de dansers hun oude identiteit en lasten moeizaam maar vastberaden af. Wat overblijft zijn naakte, beschadigde mensen die ontheemd en eenzaam over het podium kreupelen. Naakt en eenzaam, maar wel bevrijd van de vermoeiende strijd om aandacht en een plek in de groep die ze voerden. Wat is beter, vraag ik me af?
Met Protagonist toont Van Dinther zijn visie en gevoel op de strijd die niet alleen hij voerde, maar waar elk individu mee te maken krijgt. Met een zorgvuldig en gedetailleerd bewegingsidioom maakt hij zijn eigen gevoel tot een collectieve ervaring, voor zowel de dansers zelf als voor zijn publiek. Dit bewegingsidioom is door de veelheid aan gebeurtenissen van dezelfde strekking tegelijk ook langdradig en te veel voor de zintuigen. De spanningsboog rekt zover uit dat deze verslapt. Dit maakt Van Dinther ruimschoots goed met de veertien individuen die zijn persoonlijke verhaal vertalen naar een collectieve ervaring.
