Gezien op 16 april – Theater Kikker Utrecht.

Een acteur en een danser in Even Geduld. Twee verschillende disciplines. Toch zijn beide artiesten identiek. De voorstelling maakt onderdeel uit van Tweetakt, een jaarlijks kunstenfestival voor alle leeftijden in Utrecht met dans, theater, muziek en kunst van (inter)nationale makers.

Even Geduld is een poging tot het opvoeren van een dansvoorstelling. Zo twijfelen danser Piet van Dycke en acteur Jonas Vermeulen over van alles in de voorstelling. Volgens het programmaboekje is het niet erg als we er niks van begrijpen. ‘Hebben de makers ook wel eens’, staat er.

Wie is wie?

In een poging om elkaar na te doen, staan Van Dycke en Vermeulen tegenover elkaar. Als Van Dycke abrupt zijn arm opzij gooit, doet Vermeulen tegelijk hetzelfde in spiegelbeeld. Dan gaat Van Dycke met zijn rug naar Vermeulen toestaan, zodat ze elkaar niet meer kunnen zien. Vermeulen kan de ander niet meer kopiëren. De acteur staat vertwijfelt met zijn armen langs zijn lichaam, terwijl de danser verzekerd met zijn armen over elkaar het publiek in staart. De scène werkt op mijn lachspieren.

Of doet Van Dycke de ander na? Ik heb moeite om de twee uit elkaar te houden. Hoewel Vermeulen geschoold is in acteren en Van Dycke in dansen, is er nauwelijks verschil te zien tussen de twee. Beide dragen een legergroene overall met laarzen. Hun haren zijn even kort. De dans- en acteerkwaliteiten zijn gelijkwaardig. Later hoor ik dat ze veel getraind hebben om elkaars discipline onder de knie te krijgen.

Acteerspel en dans smelten samen

Niets nieuws natuurlijk, in musicals gebeurt dit al langer. Recent nog, bij musical Pippin waar de dansers, circusartiesten en acteurs elkaars disciplines leerden. Zo hing een danseres op de kop in een trapeze. In Even Geduld springt acteur Vermeulen met gemak de Dirty-Dancing-lift op de handen van danser Van Dycke. Hierbij vormen ze samen de letter T, waarbij Vermeulen horizontaal op de armen van Van Dycke ligt. Van Dycke is ook geschoold in circus duo-acrobatiek. Hij heeft in 2010 in de kindervoorstelling Magic Circus Show in Genève gespeeld.

Toch is het acteerspel en dans in Even Geduld samengesmolten tot een nieuwe ervaring. Anders is het theatrale bewustzijn en reflectie tijdens het dansen. Al dansend vragen Van Dycke en Vermeulen ‘Hoe moet het?’. Zo strak als bij hiphop gooien ze hun armen opzij, trekken hun schouders op en kijken vragend het publiek in. Dit is anders dan bij bijvoorbeeld Lala Lucy en de klok tikt van Simone&Niels , waarin de dans ‘slechts’ onderdeel uitmaakt van het toneelstuk.

Het talige-aspect van dans komt ook terug in bewegingen die me aan gumboot-dans herinneren. Een dansvorm die ik nauwelijks in andere dansvoorstellingen zie. Beide dansers klappen met hun handen op hun knie en op borst en stampen met laarzen op het podium. Gumboot-dans combineert Afrikaanse dans met drummen op het lichaam en tapdans. In regenlaarzen (gumboots) stampten de mijnwerkers in Zuid-Afrika op de grond als manier om met elkaar te communiceren. Het was er immers verboden om te praten. Buiten het ritme om, weet ik nu nog niet wat Van Dycke en Vermeulen hebben gezegd.

Eigen dans'taal'

Vermeulen en Van Dycke zijn gefascineerd door elkaars discipline. De afstand ertussen lijkt te groot om andermans taal te kunnen beheersen. Toch is niet te zien wie van oorsprong de danser of de acteur is. Ze hebben zelfs een reflectieve dans’taal’ ontwikkeld.

Voor meer informatie, zie de website van Tweetakt.