Door Joost Groeneboer

Indra Kamadjojo is vooral bekend uit de begintijd van de televisie, waarin de Indische verhalenverteller met sierlijke handbewegingen de avonturen van het slimme hertje Kantjil uitbeeldde en later die van het Indiase jongetje Mowgli. Maar getuige deze fotokaarten die ik op Marktplaats vond – vooral die van de bekende Amsterdamse portretfotograaf Godfried de Groot is prachtig! – begon Kamadjojo zijn carrière met Indonesische dans.

Jan Leonard Broekveld (1906-1992), zoals zijn echte naam luidde, was de zoon van een Nederlandse bestuurder en een Indische moeder, stammend uit een oud Javaans regentengeslacht. Javaanse danskunst vormde een belangrijk onderdeel van de opvoeding van de aristocratie. Zijn eerste danslessen kreeg hij dan ook van niemand minder dan prins Raden Mas Waloejo.

Als hij eind jaren twintig in Rotterdam en Leiden rechten studeert, woont Jan Leonard een optreden bij van de Russische danser Igor Schwezoff. Diep onder de indruk beseft hij dat hij ook op deze manier zijn brood kan verdienen. Hij zegt zijn rechtenstudie vaarwel, neemt balletlessen en bekwaamt zich in de Javaanse danskunst. En niet zonder resultaat. Onder de artiestennaam Indra Kamadjojo treedt hij na de oorlog regelmatig in het Amsterdamse Tropentheater op en reist met een eigen dansgezelschap door Europa en Amerika.

Schrijver en recensent Cola Debrot roemt Indra’s optreden in het Concertgebouw, al had dat wel een wat tweeslachtig karakter omdat de uitleg langer duurde dan de dansen zelf: ‘Waar werden wij eigenlijk op vergast, op danskunst voor volwassenen dan wel op onderwijs voor beginnelingen? De dansen werden tweemaal gedanst, de tweede maal in vertraagd tempo met toevoeging van mondelinge verklaringen van de afzonderlijke handhoudingen, gestes, kostuums, folklore en zelfs Indische ethiek.’

Een ziekte maakt aan Kamadjojo’s carrière als solodanser een eind. Door het nieuwe medium televisie wordt hij heel populair als verhalenverteller. Voor Het Nationale Ballet maakt hij in 1964 nog het dansvoorstelling Krishna en Radha en tot 1983 geeft hij les aan de Nel Roos Akademie, het Brabants Conservatorium en de Scapino Dansacademie. Zijn laatste televisieoptredens zijn rond 1980 in de Late late Lien Show.

Bronnen: Beeldengeluidwiki.nl en Cola Debrot,
Verzameld werk 6, Amsterdam 1988.
Dit artikel is reeds verschenen in Dans Magazine