Terwijl de internationale voetbalsterren schitteren in de nieuwe stadions van Brazilië, speelt niet alleen voetbal een grote rol in de levens van veel Brazilianen. Minstens even populair is dans.

In het land van de samba en funk brengen de ritmes van de muziek de Brazilianen samen. Zo ook op een doordeweekse dag onder het viaduct bij Laranjeiras in Rio de Janeiro. Een stuk of vijf vrienden zijn bij elkaar gekomen; later arriveren er nog een paar. Hun spullen leggen ze bij elkaar op dezelfde plek om diefstal tegen te gaan. Na de opbouw van een geïmproviseerde geluidsinstallatie bonst de funkmuziek uit een oude laptop.

De eerste keer dat ze hier kwamen, waren ze wel wat huiverig: “De daklozen keken ons wat raar aan. Maar er was wel een goede vloer waarop we konden trainen” aldus een van hen. Ze bleven, bij gebrek aan een betere locatie. Nu repeteren ze hier zo’n drie keer per week.

In totaal zijn ze met ongeveer vijftien dansers, tussen de achttien en zesentwintig jaar oud, die elkaar via dansfestivals in de buurt kennen. Omdat geen van hen een officiële dansopleiding gevolgd heeft, hebben ze hun moves van elkaar en anderen op straat geleerd. Breakdance beoefenen ze het meest. Vanuit een cirkel wisselen ze elkaar af. Juichend en joelend lachen ze elkaar uit als het misgaat en helpen ze elkaar om een bepaalde beweging onder de knie te krijgen.

Lastig aan deze plek is vooral dat ze geen wc of kraan voor drinkwater hebben, vertelt een van de dansers Thiago Thadeu als ze even een pauze nemen. Hij geeft een groetend knikje naar een man die net op de bank was komen zitten. Op de achtergrond ligt iemand te slapen. Hun originele huiver voor de daklozen hier bleek totaal niet nodig. De dansers zamelen nu regelmatig eten en kleren in voor de daklozen - die langzamerhand ook om andere redenen aan hen gehecht zijn geraakt.

Zo waren de dansers recentelijk niet meer onder het viaduct gaan trainen omdat ze een paar keer door de politie waren gefouilleerd. Toen de dansers weer terugkwamen zei een van de daklozen tegen hen: “Laat jullie hier alsjeblieft nooit meer wegjagen, want jullie dansen brengt ons plezier”.

Dit plezier wordt ook gedeeld door de dansers zelf: “Dans heeft mij sommige van de meest fantastische momenten van mijn leven gebracht: momenten van vrede en verbinding met mijzelf. Dit is waar ik mijn ware zelf kan uiten en al mijn problemen ineens verdwijnen.”

Thiago vertelt dat zijn familie uit het arme noorden van het land komt, zijn moeder is op haar vijftiende naar Rio gekomen om werk te vinden. Heel breed hebben ze het dus niet thuis in de favela Santa Martha. De favela’s - de sloppenwijken waar de meeste van de dansers vandaan komen - staan in Brazilië bekend om het harde bestaan dat de bewoners er leiden. Brazilië is dan ook een van de tien landen ter wereld met de grootste ongelijkheid.

Veel van de favela’s zijn in aanloop naar de WK ‘gepacificeerd’, een term voor een intrede van de politie, wat een gewelddadige machtsstrijd tussen agenten en de gangs met zich meebracht. Vaak ging dit ten koste van de normale levens van de bewoners van deze buurten. Door het negatieve stereotype over de favela’s hebben veel van de jongeren die hier wonen weinig kansen om een positieve draai te geven aan hun leven.

Kunst en dans is voor velen in deze favela’s juist een positieve kans. Naast een uitingsvorm, kan dans hiermee gezien worden als een hulpmiddel voor sociale verandering in Brazilië. Ook voor Thiago draait het danscollectief om meer dan alleen plezier: “Niet alleen voor mij maar voor ieder van ons betekent dans transformatie: sociaal, persoonlijk en spiritueel”.

Bovenal dromen veel van hen ervan ooit een carrière als professionele danser te krijgen. Zo is het Thiago’s grootste droom “om bij een groot dansgezelschap te werken, te leven van de kunst en de pure waarde van kunst te kunnen laten zien.” Naast deze pure waarde echter laat deze groep, die vol overgave traint onder het viaduct in Laranjeiras, nu al zien hoe waardevol dans kan zijn voor een positieve toekomst van Brazilië.

Door: Brigitte Borm