Dansdocente Jos Dolstra schreef het boek Body & Mind Language, dat vertelt over de samenhang tussen onze levenshouding en onze lichaamshouding. Uit het boek kwam de gelijknamige coachopleiding voort die zich richt op dansers die vastlopen in hun talenten.

Volgens Body & Mind Language (BML) is er bij een probleem altijd sprake van een stagnatie. Binnen ons denken herkennen we deze stagnatie, doordat we vastlopen in dezelfde denkwijze. In ons gevoelsleven kunnen we blijven hangen in eenzelfde emotie of geremd zijn in onze uiting. Binnen het fysieke systeem herkennen we stagnatie in blokkades, blessures, verminderde energie, ziektes en pijn.

Afsluiten

Tijdens onze jeugd ontwikkelt ons karakter en ons fysieke systeem zich gelijktijdig. Elk kind tracht een plek te verwerven in het gezin om zich veilig en geliefd te voelen. Als op de onbevangen uitreiking van het kind een reactie volgt waarbinnen het kind zich niet gezien of gesteund voelt past het kind zijn gedrag aan. Deze aanpassing leidt tot een overlevingsstrategie, die een chronisch karakter krijgt. We raken zo vertrouwd met deze aanpassing, dat we ons ermee identificeren en denken ‘dat we zo zijn’. De aanpassing die we maken is van invloed op de mate waarin we ruimte innemen, contact toestaan, ons durven tonen aan de ander.

De emoties die we als kind onvoldoende hebben kunnen tonen, slaan we op in het lichaam. Deze spierspanning vinden we terug in de buitenkant van het lichaam en onze ademhaling. We hebben geleerd onszelf te beschermen en pantseren ons tegen de buitenwereld in een poging het opnieuw voelen van oude pijn te voorkomen. Deze afsluiting voor de buitenwereld geldt tevens voor het contact met onze eigen gevoelens.

Effect op dansers

Binnen het werken met dansers wordt onvoldoende gerealiseerd dat de houding, de expressie en het hele bewegingsidioom van de danser gerelateerd is aan deze pantsering. Een danser die gebogen staat, met het hoofd naar beneden, kan worden gevraagd rechtop te staan vanuit een technische correctie. Bij de danser die ondanks deze feedback moeite blijft houden de rug te rechten, is er de uitnodiging te begrijpen wat deze mens nodig heeft. Indien deze mens als overlevingstrategie zichzelf heeft geleerd zich klein te maken wordt er van hem meer gevraagd dan een technische verandering alleen.

Ditzelfde speelt bij zaken als evenwicht, body awareness, contact met een ander toestaan, terugkerende blessures. Indien men kan kijken naar de informatie die het systeem tracht weer te geven en begrijpt dat er angst aan ten grondslag ligt, komt er ruimte voor een werkwijze waarbij de mens opnieuw met zijn behoefte in contact kan komen.

Dansplezier

Een jonge danser die wordt geconfronteerd met problemen kan fysiek moeilijk zijn evenwicht bewaren. Door hem hier steeds in te corrigeren of terecht te wijzen wordt de onzekerheid groter. Door te begrijpen dat het lichaam vorm geeft aan de situatie waarin de mens zich op dat moment bevindt, kan een begeleiding worden geboden die de veiligheid geeft van waaruit de innerlijke balans wordt hersteld.

Te vaak lopen jonge en getalenteerde dansers vast, omdat ze herhaaldelijk worden gewezen op dat wat nog niet voldoende aanwezig is. Ze hebben het gevoel dat hun dansplezier wegebt en verlaten het dansvak teleurgesteld. Door herhaaldelijk op de stagnatie te wijzen, wordt deze versterkt. Binnen BML wordt de stagnatie als informatie omarmd, zonder dat er sprake is van een oordeel of afkeuring.

Dans belichaamt de ziel

In de opleiding wordt met de danser samen onderzocht waarom een blessure steeds op een bepaalde plek optreedt of waarom er een afvlakking van expressie te merken is. In plaats van hierover te praten wordt steeds vanuit het lichaam zelf de ruimte geboden aan een nieuwe beweging of een nieuw gebaar.

Elk mens heeft zichzelf aangeleerd om de toetsen van de piano in te kleuren. Sommige van ons spelen liever alleen de hoge tonen en anderen de zwaardere klanken. We zijn vergeten dat we een palet aan mogelijkheden ter beschikking hadden, omdat we ons zijn gaan identificeren met de beperking.

Indien er ruimte en veiligheid wordt geboden om opnieuw te herontdekken wat we aan potentie in ons dragen en tevens onze eigenheid daarin gewaar te worden, ontwikkelen we niet slechts als danser, maar als mens. Een lichaam dat zich op een technisch juiste manier beweegt, toont ons mooie en zuivere lijnen. Een lichaam dat mag uitdrukken wat leeft, toont bezieling.

Uiteindelijk is dans de ziel belichamen.

Door: Jos Dolstra

De opleiding BML is te volgen bij het HBO-erkende Body & Mind Language instituut. Bezoek voor meer informatie de website.