Museum Kranenburgh komt deze zomer met Pionier van een nieuwe wereld, een tentoonstelling van 29 juni t/m 2 november voor Gertrud Leistikow, toonaangevend danseres en choreografe van Duitse komaf. Na haar eerste optreden in Nederland, precies honderd jaar geleden, zet ze in de jaren daarna de moderne dans als kunstvorm op de kaart.

Haar werk is trendsettend. ‘Er is geen danseres die aan haar invloed is ontkomen,’ schrijft een recensent in de jaren dertig. Behalve pionier geldt Leistikow als een van de grondleggers van het moderne dansonderwijs. Ze is kostwinner en moeder en woont enkele jaren in de gemeente Bergen. Daar ligt ze ook begraven.

Vergetelheid

Hoe baanbrekend het werk van Gertrud Leistikow (1885 – 1948) ook is, anno nu kent bijna niemand meer haar naam. De tentoonstelling zet deze ‘Pina Bausch van het interbellum’ op de kaart aan de hand van schilderijen, sculpturen, maskers, kostuums, aquarellen, houtsneden, affiches en foto’s. Haar dansen komen tot leven door twee gereconstrueerde choreografieën op video. Pionier van een nieuwe wereld bevat werk van onder meer Elfriede Lohse-Wächtler, Edmund Möller, Hugo Erfurth, Hanns Holdt en Harmen Meurs.

Biografie Gertrud Leistikow

Leistikow wordt in 1885 geboren in het Duitse Bückeburg. Ze volgt een opleiding aan de kunstnijverheidsschool in Dresden en ontdekt daar dat haar talenten bij de danskunst liggen. Vóór de Eerste Wereldoorlog bouwt ze een succesvolle carrière op. Ook gaat ze op tournee naar Rusland.

In 1914 treedt ze voor het eerst op in het Panopticum – het latere Centraal Theater – aan de Amstelstraat in Amsterdam. In Duitsland is ze dan al een beroemdheid, maar in de hoofdstad wordt ze met gefluit en gejoel onthaald. Het publiek weet niet hoe het moet reageren. Leistikows manier van dansen is nieuw en heeft niets te maken met klassiek ballet. Ze bedenkt haar eigen bewegingen.

Succes in Nederland

Om de slechte ontvangst goed te maken, nodigt de directeur van het Panopticum de Amsterdamse kunstwereld uit voor een optreden. Bij dit publiek oogst ze succes. En als ze zich na de Eerste Wereldoorlog en haar huwelijk met een Nederlandse rozenkweker definitief in Nederland vestigt, krijgt ze een warm welkom. Met haar komst is Nederland een danseres van naam en faam rijker.

Ze treedt op in veel theaters in Amsterdam, waaronder Carré en het Concertgebouw. De Stadsschouwburg is haar lievelingsplek en Leistikow groeit uit tot dé danseres van dit hoofdstedelijke theater. Ze heeft optredens van Hengelo tot Den Helder en Utrecht en maakt een succesvolle tournee door Nederlands-Indië. Ook geeft ze les in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. In 1931 staat ze aan de wieg van de Rotterdamse dansacademie, nog steeds een toonaangevend instituut voor de moderne dans.

Dans vol uit, dat is leven

Pionier van een nieuwe wereld is een samenwerking met kunsthistorica Jacobien de Boer, die bezig is met een promotieonderzoek naar Gertrud Leistikow. De handelseditie daarvan verschijnt bij Uitgeverij Waanders & De Kunst onder de titel Dans vol uit, dat is leven. Gertrud Leistikow (1885-1948), pionier van de moderne dans.

Randprogrammering

Tijdens de tentoonstelling zijn er elke zondag optredens van Fields of Honour. Houd de website in de gaten voor meer informatie, data en tijdstippen.