Het Zwanenmeer is een van de meest iconische balletten ooit en staat bekend om zijn dualiteit: Odette, de witte zwaan, symboliseert onschuld en zuiverheid, terwijl Odile, de zwarte zwaan, list en verleiding belichaamt. Dit contrast vormt ook de rode draad in de documentaire Swan Song, waarin twee ballerina’s de uitersten van de balletwereld vertegenwoordigen.

De documentaire, geregisseerd door Chelsea McMullan, volgt het Canadese Nationaal Ballet tijdens een nieuwe en ambitieuze opvoering van Het Zwanenmeer. Dit project wordt geleid door Karen Kain, een voormalige prima ballerina die sinds 2005 artistiek directeur is van het gezelschap. Voor Kain, die binnenkort met pensioen gaat, is dit haar laatste kans om haar visie op het klassieke ballet tot leven te brengen. Het resultaat is een boeiende documentaire, te zien in Het uur van de wolf, waarin artistieke idealen botsen met persoonlijke uitdagingen.

Twee ballerina’s, twee werelden

De documentaire werpt een intieme blik op de levens van twee dansers: Jurgita Dronina en Shaelynn Estrada. Dronina, een gevierde prima ballerina, is de belichaming van professionaliteit en toewijding. Ze speelt de hoofdrol van Odette, maar worstelt met een zenuwblessure die haar deelname aan de première in gevaar brengt. Toch blijft ze vastberaden en straalt ze stabiliteit uit, zowel in haar carrière als in haar privéleven.

Estrada daarentegen bevindt zich aan de andere kant van het balletuniversum. Als lid van het corps de ballet danst ze in de schaduw van de sterren en droomt ze ervan ooit zelf een hoofdrol te bemachtigen. Maar haar mentale gezondheid vormt een groot obstakel. Al in de eerste scène blijkt hoe zwaar ze het heeft: terwijl ze haar bed opmaakt, vertelt ze dat dit een opdracht van haar therapeut is. Estrada vecht tegen haar innerlijke demonen, waaronder zelfverwonding, en probeert ondanks alles te blijven streven naar perfectie.

Hoewel de twee vrouwen niet direct elkaars rivalen zijn, laten ze wel zien hoe verschillend de levens in de balletwereld kunnen zijn. Waar Dronina geniet van roem en erkenning, kampt ze met de fysieke tol die haar werk eist. Estrada daarentegen staat aan het begin van haar carrière, maar worstelt met de mentale druk die bij haar ambities komt kijken.

Ballet en inclusiviteit

Naast de persoonlijke verhalen van de ballerina’s belicht Swan Song ook bredere thema’s, zoals diversiteit en inclusiviteit in de balletwereld. Karen Kain vraagt zich af of traditionele witte maillots nog wel passen in een tijd waarin diversiteit steeds belangrijker wordt. Maar hoe zou dat uitpakken voor Estrada, wiens benen littekens vertonen van zelfbeschadiging? Kan ze ondanks haar verleden de rol van de witte zwaan ooit waarmaken?

Met deze vragen en tegenstellingen brengt Swan Song niet alleen de schoonheid, maar ook de complexiteit en tragiek van de balletwereld naar voren. Een must-see voor balletliefhebbers en iedereen die geïnteresseerd is in de verhalen achter de schermen van dit klassieke kunstvorm.

Swan Song is  zaterdag 25 januari te zien op NPO2 Extra om 16.25 uur.