Het Amsterdamse Frascati theater zet van 3 t/m 6 april de klassieke genderrollen op z'n kop in een serie dans- en theatervoorstellingen onder de titel FE/MALE. Kiki Rosingh is artistiek coördinator van Breakin’ Walls.

1. Wat is Breakin’ Walls?

Dat is het halfjaarlijkse festival in Frascati, bestemd voor jongeren tussen de 16 en 23 jaar. Het unieke is, dat de jongeren niet alleen optreden in de dans- en theaterproducties, maar het festival ook helemaal zélf organiseren: het verzinnen van het thema, de marketing, de programmering, het organiseren van de debatten, enzovoort.

2. Jullie werken met een jongerenredactie. Wie zitten daarin? 

Achttien totaal verschillende individuen. De één zit op een mime-opleiding, de ander op de Rietveld Academie, er is iemand die op een dansacademie zit, iemand van een middelbare school, en de volgende studeert helemaal niet, maar werkt in een wasserette. Wat ze bindt, is hun interesse in kunst en cultuur.

3 Het ‘hippe, stoute broertje van Frascati’, las ik ergens.

We proberen de muren open te breken van ons huis. Frascati staat bekend als een theater dat de grenzen opzoekt – hermetische dansvoorstellingen of ondoorgrondelijke tekstvoorstellingen, experimenteel. Dat is soms een drempel voor jongeren. Ik zoek manieren om die drempel te verlagen door ze met professionele makers te laten samenwerken aan programma´s die wel passen binnen de artistieke lijn van Frascati, maar dan nét wat stadser, wat jonger, wat feestelijker zijn.

4. En er is telkens een thema?

Dat bepaalt de redactie. Breakin’ Walls is Watching You, bijvoorbeeld, ging over privacy. Dat was ten tijde van de Wikileaks-affaire en de opkomst van social media. Een van de redactieleden was ontslagen omdat ze zich had ziek gemeld en haar werkgever op Facebook had gezien dat ze was gaan stappen. Hoeveel geef je bloot op internet? Hoe zit het met onze privacy? Een ander jaar ging het over massahysterie, dat was ten tijde van de damschreeuwer en de uit de hand gelopen Love Parade in Duitsland.

5. Maatschappijkritische thema’s, valt me op.

Ja, we vragen de redactie altijd wat ze is opgevallen in het nieuws of op social media. Wat zijn de trending topics? Naast de redactieleden werken we met zo’n dertig andere jongeren die de voorstellingen mede maken. We dagen ze uit om, via de kunsten, over dit soort thema´s na te denken. Deze editie draait alles om gender, man/vrouwrollen, homoseksualiteit en machocultuur. Je kunt jongeren gewoon een voorstelling voorschotelen, maar dat is vrijblijvend. Wij vragen ze om zélf iets te maken of te organiseren.

6. Waarom is dit jaar voor FE/MALE gekozen?

De redactie verbaasde zich erover hoeveel er al veranderd is. Mannen en vrouwen werken nu beiden fulltime en zorgen samen voor de kinderen. We leven in een maatschappij waarin transgenders gelukkig geaccepteerd worden en waarin homo´s en lesbiennes kunnen trouwen. Tegelijkertijd merken ze dat er ook een terugval is. In de landen om ons heen, maar ook in Nederland, wordt meer teruggegrepen op traditie. Ze schrikken daarvan.

7. Op de website wordt Beyoncé genoemd als kenmerkend voor deze tijd. Hoe zien we dat terug in de voorstellingen?

Er was een felle discussie over haar in de redactie. Sommigen zien Beyoncé als de nieuwe lipstickfeministe, terwijl anderen juist vinden dat ze zich met haar sexy imago op een verkeerde manier in de markt zet. Eén van de voorstellingen, The Truth About Kate van Davy Pieters, gaat precies over de tragiek van dit soort celebrities.

8. Wat herkennen de redactieleden daaruit in hun eigen leven?

De voorstelling heeft de vorm van een geënsceneerde documentaire. Zij kennen dat van twitter, instagram en de televisieprogramma’s op TLC en MTV. Celebrities die zichzelf zogenaamd zo normaal mogelijk op de foto zetten. Beyoncé in haar eigen badkamer, zonder make-up, de Lady Gaga’s, de Miley Cyrussen…

9. Don't Hit Mama verzorgt een dansvoorstelling in de vorm van een clubevent.

Ze hebben professionele dansers en een tiental jongeren met een danspassie geselecteerd. De voorstelling ontstaat eigenlijk ter plekke. Ze repeteren maar heel kort. De professionals geven hun kunde door aan de jonge talenten, waarna zij die weer delen met de zaal. Het geeft een soort rimpeleffect. Als een steen die je in de vijver gooit. Een beweging die door de zaal golft en iedere avond weer anders is.

10. Journalist Michiel Hulshof van De Volkskrant werkte mee aan de theatervoorstelling Kompas, uit de serie Decamerone.

Dat is een voorstelling van negen jongeren die interviews hebben gedaan met verschillende Amsterdammers en daar maken zij dan solo’s van. Michiel heeft de spelers interviewtechniek bijgebracht. Daarnaast begeleidt hij een club van zes jonge webjournalisten die op basis van de interviews blogs en artikelen schrijven.

11. Woman, go make me a sandwich klinkt heel grappig.

Dat is, net zoals Hier om te doen, een werkplaatsvoorstelling van ongeveer drie kwartier. De deelnemers werken zo’n acht à tien zaterdagen in de theaterwerkplaats en de mimewerkplaats en associëren vrij op het thema. Hier om te doen is mime en benadert het thema wat abstracter. Hebben mannen en vrouwen bijvoorbeeld hetzelfde uithoudingsvermogen?

12. BOG heeft een voorstelling die vooral jongeren zal aanspreken die al op de drempel van volwassenwording staan.

Leuk dat je dat zegt. Veel voorstellingen zijn voor zestien-, zeventienjarigen, maar dit is inderdaad echt iets voor twintigers. Het gaat over de grote levenskwesties, van geboorte tot dood. De eerste keer dat je huilt, je eerste kus, je eerste baan, je eerste begrafenis... Ze doen dat in een soort woordenstroom. Heel bijzonder. Heel herkenbaar.

13 ...

Breakin’ Walls is vaak een opstapje, merk ik. De jongeren die hier komen twijfelen vaak nog over een carrière in de kunsten, zeker in deze ongunstige economische tijden. Via de redactie, of door het spelen in de werkplaatsen, ontdekken ze hun talenten. Sommigen besluiten auditie te gaan doen als danser of toneelspeler. In de redactie merk je vaak dat ze in de culturele sector, theaterwetenschap of marketing verdergaan. En anderen denken dan weer: ´Nee, ik ga toch maar economie studeren.´´

Kaarten zijn te bestellen via Frascati Theater.

Auteur: Barend de Voogd