Wat een verrassing. Martha vertelde me dat de documentaire die we tijdens IDFA gingen zien over Afrikaanse maskers ging. Maar dat The Sound of Masks van Sara de Gouveia een dansfilm was, wist zij ook niet.

'There is the art of dancing and there is the art of doing´, zegt Atanásio Nyusi aan het begin. Het dorp kent hem als weergaloze danser en verhalenverteller, maar in het gewone leven verdient hij als bibliothecaris de kost. En dan beheert hij ook nog eens vrijwillig het Nationale Dans Archief van Mozambique, dat in de hoogtijdagen na de revolutie een bloeiend dans- en documentatiecentrum was, maar waarvan door geldgebrek nu weinig meer over is.

Mapiko: een dans met maskers

Nyusi danst als geen ander mapiko, een traditionele maskerdans die alleen door de mannen van de Makonde-stam in het noorden van Mozambique wordt beoefend, en waarmee tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in de jaren zestig de draak werd gestoken met het koloniale bewind. Nu probeert Nyusi de dans op diens verzoek over te brengen op zijn zoon, maar zonder enige dwang: ‘Ik kan je alleen maar aanwijzingen geven, je bewegingen finetunen, eerst moet je laten zien dat je het in je hebt.’

Talent zit vanbinnen

‘Zolang je talent vanbinnen hebt, dans je door’, zegt Nyusi. En dat geldt niet alleen voor hem, maar zeker ook voor de dansers die we in de voorfilm Artificial Things van Sophie Fiennes/ Lucy Bennet zien. Vijf dansers van de Britse Stopgap Dance Company. Een danser in maatpak met het syndroom van Down, een danser zonder benen, een danseres in een rolstoel en dan nog twee dansers waar op het eerste gezicht niets mee ‘aan de hand’ lijkt te zijn. Zelfs de rolstoel, waar de wielen van los zijn geraakt, is ‘gehandicapt’.

Inclusiedans

Een prachtig staaltje van inclusiedans: dansers met en zonder beperking. Maar vooral die scènes waarin alleen de dansers met beperking met elkaar dansen, elkaar ondersteunen, elkaar voorzichtig aftasten, omarmen en dan weer afstoten, maken indruk. De danser met het syndroom van Down danst zo krachtig en expressief dat je vergeet dat hij iets heeft. Ontroerend ook om te zien hoe de man zonder beperking met zijn benen de man zonder benen in zijn verlengde omhoog lift

Editorial van Dans Magazine 6 van 2018