Gisteren opende SPRING Performing Arts Festival in Utrecht met twee bijzondere voorstellingen: De Uitvaart van Dries Verhoeven en Memento Mori van Pascal Rambert en Yves Godin. Ze raken me in mijn ziel en in mijn hart. SPRING had zich geen mooiere opening kunnen wensen.

Dries Verhoeven: De uitvaart

SPRING Performing Arts Festival begint met het einde. In tien bijzondere uitvaartmissen staat Dries Verhoeven stil bij verdwenen denkbeelden, waarden en delen van onze maatschappij. Tijdens de eerste uitvaart herdachten we ‘het maatschappelijk draagvlak voor de kunst’ in reactie op het wegvallen van subsidies en lage bezoekersaantallen. We nemen afscheid van bijvoorbeeld het Festival a/d Werf - dat is opgenomen in SPRING - en belijden onze schuld:

“Ik belijd voor Rembrandt van Rijn, voor Karel Appel, en voor U allen dat ik gezondigd heb, in woord en gedachte. In doen en laten. Door mijn schuld. Door mijn schuld, mijn grote schuld. Blind was ik voor de afstand tussen mij en de gemeenschap. Doof voor haar roep om verbinding. Gewenning stopte mij te zien dat bijval een geschenk is, niet vanzelf spreekt.” 

Sommige mensen moeten lachen. De uitvaart is ook zeker komisch. Toch hoop ik dat mensen ook lachen om te vermommen hoe ongemakkelijk ze zich voelden. Als dansliefhebber ervaar ik het verdriet echt en gebruik ik het moment om afscheid te nemen van de vele dansgezelschappen die door gebrek aan subsidie niet konden voortbestaan. In de seculiere maatschappij van nu is De uitvaart voor mij een welkom ritueel en een zeldzaam moment voor reflectie. 

Openingsspeech van Rainer Hofmann

Na de te aarde bestelling van ‘het draagvlak’ volgt de officiële opening met een speech van artistiek directeur Rainer Hofmann. Hij begint met alle sponsoren te bedanken. Het is geen spannende opening, maar dankbaar moeten we in dit economisch landschap wel zijn! Ook Hofmann gaat - net zoals Dries - in op de maatschappelijke relevantie van kunst. De choreografen en theatermakers van SPRING creëren de toekomst en zijn op zoek naar nieuwe vormen en middelen. We worden uitgenodigd om net als hen het avontuur aan te gaan: “Als je de voorstelling van vanavond mooi vond, ga er dan nog een zien. Vond je het niks, ga dan naar nog twee voorstellingen!”  

SPRING is niet bedoeld als amusement, maar amuseert wel. Hofmann deelt een anekdote van een oudere vrouw die teleurgesteld was in de voorstelling die zij had gezien omdat deze niet aan haar verwachtingen had voldaan. De acteur verweet het haar dat ze op haar wenken bedient had willen worden, zonder eerst haar wensen kenbaar te hebben gemaakt. De boodschap komt aan. Kunst is er ook niet om ons plezieren, maar om ons te raken en aan het denken te zetten. Kunst moet ontregelen. 

Pascal Rambert & Yves Godin: Memento Mori

Memento Mori begint in het donker - zelfs de nooduitgang verlichting is uitgedaan. We zien en horen niks en mijn perceptie van tijd vervaagt. Dan doemt er een schim op, of toch niet? Vijf naakte mannenlichamen tasten in het duister. Dankzij minimale belichting zien wij hen als schimmen over het podium bewegen. Adembenemend. Als de soundscape aanzwelt is het podium leeg en moet ik denken aan de ‘big bang’. Dan volgt er een sensuele scène met vallend fruit. Alleen Eva ontbreekt.

Vandaag (de volgende dag) strijk ik neer op een oranje zitzak op het FestivalHart, het terrein voor Stadschouwburg Utrecht. Ik beland per toeval naast drie dansers van Memento Mori en mag aan Lorenzo De Angelis al mijn vragen stellen. We praten over naaktheid en de fruitscene. Vrouwelijke dansers ontbreken omdat seksuele connotaties niet de bedoeling zijn. Memento Mori gaat over het begin van de wereld, nog voordat er goed of slecht was, man of vrouw. Het naakte mannelijke lichaam is neutraler.

SPRING, beginnend met het eind en eindigend met het begin, had zich geen mooiere en betekenisvollere opening kunnen wensen. Ga naar een voorstelling en kom ook genieten van de zon in het FestivalHart. Het is hier goed vertoeven en wie weet raak jij ook met een van de artiesten in gesprek!