‘Less is more’. Deze uitspraak geldt voor de dansvoorstelling Antes van Guilherme Botelho / Alias die op 30 mei in Stadsschouwburg Utrecht te zien was tijdens SPRING Festival Utrecht. De voorstelling is op verschillende manieren uitgekleed. Hierdoor straalt Antes een prettige en rustige sfeer uit.

Dansvoorstelling Antes van Guilherme Botelho

De Zwitserse choreograaf Guilherme Botelho verbeeldt hoe de mensheid zich ontwikkelt vanuit puur fysiek materiaal tot een menselijk en sociaal wezen in een groep. Van een verstild begin met een hoop pezen en gewrichten, spieren en vlees naar een eind vol lichamen die overlopen van energie, kracht en leven. Antes is een choreografisch sciencefictionverhaal over het ontstaan van de mens.

Dit is mijn eerste SPRING-voorstelling ooit. Ik heb nog nooit een hedendaagse of experimentele dansvoorstelling gezien. Ook heb ik nooit naakt gezien in een dansvoorstelling, maar als dansfanaat met een biologie-achtergrond ben ik nieuwsgierig naar hoe Guilherme Botelho de evolutie verbeeldt in dans.

Het leven begint in Antes

Als het gordijn open gaat, liggen er zes mannen en zes vrouwen naakt op het podium. De dansers liggen allemaal diagonaal en zijn evenredig verdeeld. De blanke lichamen steken af tegen het zwarte podium en zwarte achtergrond. Ik vind het minimalistische beeld met naakt goed passen bij het thema van Antes: het ontstaan van de mens. Het leven begon simpel met eencellige bacteriën. Daarna kwamen de vissen, amfibieën, reptielen, vogels, zoogdieren en uiteindelijk een ingewikkeld organisme als de (naakte) mens.

De lichamen liggen muisstil. Ik hoor slechts het geluid van de wind. Plotseling beweegt een dame vooraan op het podium een spier in haar rechterbovenbeen. Ik ben onder de indruk van hoe ze slechts één spier aanspant terwijl de rest van haar lichaam bewegingsloos blijft. Even later trekt een andere danser een spier in zijn bovenbeen aan. De danseres vooraan beweegt nu ook de spier in haar linkerbovenbeen. Langzaamaan trekken andere dansers hun bovenbeenspieren aan. Die samentrekkingen volgen elkaar steeds sneller op. Ik vind het een prachtig beeld. Ik heb het gevoel dat ik naar een poel op Mars kijk, waarin gestaag leven ontstaat. Vanuit puur fysiek materiaal ontstonden miljarden jaren geleden bacteriën.

Guilherme Botelho verbeeldt de evolutie als science fiction

Gedurende dansvoorstelling Antes probeer ik te ontdekken welk deel van de evolutie choreograaf Guilherme Botelho wil laten zien. Dat vind ik lastig, want de bewegingen zijn abstract. Soms meen ik een vis te zien. Even later zie ik een loopje van een tijger. Verderop in de voorstelling zie ik weer iets wat op een vis lijkt. Ik raak ervan in de war. Op een gegeven moment laat ik het los en kijk ik naar fantasiewezens. Ik beeld me in dat ik naar de ontwikkeling van het leven op een parallelle planeet bekijk. Als ik dat besluit heb genomen, voel ik me rustiger worden.

Één springende danseres

Tijdens één dansscène van Antes liggen alles dansers op hun linkerzij met hun rug naar het publiek toe. De lichamen kronkelen als vissen traag heen en weer. Op één danseres achter op het podium na. Zij kijkt omhoog en springt. Ik heb het idee dat ze uit een vissenkom ter grootte van het gehele podium wil ontsnappen. Ze springt nog eens, maar ze komt bij lange na niet bij het hoge plafond van Stadsschouwburg Utrecht. Weer springt ze. Ze springt steeds sneller achter elkaar.

Dit beeld doet me denken aan een scène uit de film The Matrix. Het lijkt of de liggende lichamen gegroeid worden om de computers te voeden uit deze sciencefictionfilm. Alleen één persoon (de springende danseres) is wakker geworden en probeert te ontsnappen. Als ze merkt dat ze niet uit de ‘Matrix’ kan ontsnappen, gaat ze zitten terwijl ze verlangend omhoog kijkt.

Is dit het einde?

Aan het eind van dansvoorstelling Antes raken de dansers elkaar voor het eerst aan. Twee dansers vormen samen het toestel ‘paard’ uit de sport turnen. De resterende dansers klimmen aan de achterkant (zodat het publiek het niet ziet) op ‘het toestel’ om er aan de voorkant af te glijden met het hoofd als eerste. Op de grond eindigen de dansers in een koprol en draaien gehurkt vlug terug naar achter ‘het paard’. Dit herhaalt zich een gemiddeld muzieknummer lang. Er lijkt geen einde aan te komen. Ik bedenk me dat de dansers zich hebben ontwikkeld tot een menselijk en sociaal wezen in een groep. De dansers helpen elkaar om langzaam van het ‘paard’ af te kunnen rollen door andermans enkels vast te houden. De dans is energieker geworden en ook muziek klinkt spannender. Mijn hart begint harder te kloppen en ik glimlach breed. Ik voel de energie en hoop dat deze scène nog lang doorgaat. En dan, pats boem, licht uit. Muziek uit.

De zaal blijft stil. Ik voel twijfel en vraag me af of dit het einde van Antes is. Het publiek lijkt het ook niet te weten. Ik hoor iemand de handen eenmaal op elkaar slaan. Uiteindelijk begint de persoon naast me enthousiast te applaudisseren. Ik vind het jammer dat de dansvoorstelling voorbij is, want ik had nog wel meer willen zien. Niettemin applaudisseer ik lang en hard door, net als de rest van het publiek.

Naakt op meerdere manieren in Antes

Naast dat de dansers de gehele voorstelling naakt dansten, was de choreografie ook uitgekleed. In positieve zin. Geregeld zag ik dansers lang in één houding staan. Ook waren de dansers continu evenredig verdeeld over de ruimte. Daarnaast waren er choreografische herhalingen. Na een stilstaande scène, was het altijd één persoon die een beweging inzette. Daarna volgden de andere dansers en werden de bewegingen steeds wilder. Totdat de dansers weer stil vielen. Ik vond dat niet saai, omdat de bewegingen verrassend bleven. Deze opbouw gaf me de kans om te bedenken welke dier de dansers probeerden uit te beelden. Guilherme Botelho laat met Antes zien dat ‘less much much more is!’