Improvisatie in dans is spannend, verrassend en bevrijdend. Je laat de vaste passen los en gaat op zoek naar wat jouw lichaam te vertellen heeft. Maar hoe begin je daaraan? En waarom zou je überhaupt willen improviseren? In dit artikel duiken we in de wereld van dansimprovisatie, geven we praktische tips én moedigen we je aan om te durven bewegen zonder plan.

Waarom improvisatie?

Improvisatie is de kunst van het nu. Het gaat niet om het uitvoeren van ingestudeerde choreografieën, maar om het reageren op een impuls – een gevoel, een geluid, een ruimte, een ander lichaam. Voor veel dansers is improvisatie een manier om meer vrijheid te ervaren in hun beweging en om hun eigen stijl te ontwikkelen. Je hoeft even niets 'goed' te doen, maar mag gewoon zijn in het moment.

Improviseren helpt je om creatiever te worden, je lichaam beter te leren kennen en je intuïtie te volgen. Bovendien versterkt het je aanwezigheid op het podium – of in de studio – omdat je leert luisteren met je hele lijf.

Het begint met luisteren

Improvisatie draait om luisteren – naar jezelf, je ademhaling, je emoties, je omgeving. Een goede oefening om mee te beginnen: zet een muziekstuk op dat je nog niet kent. Ga staan, sluit je ogen en adem rustig in en uit. Laat dan heel langzaam je lichaam reageren op wat je hoort, zonder oordeel. Het hoeft niet ‘mooi’ te zijn. Je beweegt gewoon zoals je voelt dat je moet bewegen.

Geen muziek? Dan is er nog steeds genoeg om op te reageren: stilte, de wind, het geluid van je sokken over de vloer.

Van impuls naar beweging

Een andere manier om te starten met improviseren is werken vanuit een impuls. Dat kan van alles zijn:

• een emotie (woede, blijdschap, verwondering)
• een lichaamsdeel (alleen je rechterhand mag bewegen)
• een object (een stoel, een touw, een jas)
• een woord of gedachte ("vallen", "groei", "grens")

Beperkingen helpen vaak om de creativiteit te prikkelen. Geef jezelf bijvoorbeeld de opdracht: "Beweeg alleen over de vloer zonder je handen te gebruiken." Of: "Laat je hele beweging voortkomen uit een denkbeeldige draad die je voorttrekt."

Alleen of samen

Improviseren hoeft niet per se solo. In duetten of groepsvormen wordt het extra interessant: hoe reageer je op de ander? Kun je leiden én volgen? In vormen zoals contactimprovisatie draait het om fysiek luisteren en vertrouwen opbouwen. Geen twee dansen zijn ooit hetzelfde – en dat is juist de magie.

Durf te falen (en te spelen)

Misschien voel je je in het begin ongemakkelijk. Dat is normaal. Improvisatie vraagt niet om perfectie, maar om aanwezigheid. Het is spelen, ontdekken, durven. Geef jezelf toestemming om gek te doen, om stil te vallen, om te herhalen. Je zult merken dat er iets bijzonders gebeurt als je jezelf toestaat te verrassen.

Zelf aan de slag?

Zet een timer op 10 minuten, kies één impuls en laat je lichaam leiden. Dans alsof niemand kijkt – en vooral: geniet ervan.