Nederlandse Dansdagen Gala 2025 trekt volle zalen

Op de avond van 3 oktober 2025 werden de belangrijkste dansprijzen van Nederland uitgereikt. De 28^e editie van het Nederlandse Dansdagen Gala was in het Theater aan het Vrijthof in Maastricht. De VSCD-Dansprijzen werden uitgereikt waaronder de Gouden Zwaan en de Krisztina de Châtel Award.

In een uitverkochte Papyrus zaal van het Theater aan het Vrijthof vol zenuwachtige en enthousiaste dansers, dansmakers en -liefhebbers stond het te gebeuren. De prijsuitreiking van de belangrijkste dansprijzen van Nederland. Prijzen als VSCD Zwanen, Jonge Zwanen, De Gouden Zwaan en de Châtel Award stonden op de planning om uitgereikt te worden aan talentvolle dansers en choreografen. Deze avond werd dit jaar opnieuw gepresenteerd door actrice Anna Drijver met tussendoor optredens van verscheidene dansgezelschappen en solisten. (© Destiny Dizy)

Innovatieprijs voor dansdocumentaire

De avond begon met een toespraak van Ronald Wintjes. Na tien edities stopt hij als algemeen directeur van de Nederlandse Dansdagen en draagt hij het stokje over aan Claudia Laenen en Lobke Nabuurs. Ondanks het emotionele afscheid zegt hij blij te zijn om het festival door te geven aan de nieuwe generatie.

Kort daarna werd gelijk de eerste prijs in ontvangst genomen: de Innovatieprijs. Deze stimuleringsprijs, met een geldbedrag van €25.000,-, is bedoeld om de winnaar een hand te helpen in het produceren van zijn ideeën. Dit jaar is Marc Vlemmix de winnaar van de Innovatieprijs. Vlemmix maakt met zijn gezelschap ‘Marc Vlemmix Dance’ werk voor en door mensen met MS, reuma, dementie en Parkinson. Op zijn 37^e kreeg Vlemmix zelf de diagnose Parkinson. Dans werd voor hem een manier om de ziekte te trotseren. Zijn pitch voor de prijs was een dansdocumentaire waar dansers gevolgd worden in een periode van 15 jaar. In de documentaire stond de kracht van dans centraal, zowel in lichaam als geest en in de kunst. De jury zegt over Marc: “Het werk van Marc overstijgt het persoonlijke. Het toont de kwetsbaarheid van de mens in al zijn facetten en nodigt de toeschouwer uit zich in te leven in mensen die anders zijn. Een universele boodschap, die gezien en gehoord moet worden.”

Châtel Award

Ook dansmaker en dansers Courtney May Robertson ontving een waardevolle prijs, De Châtel Award. Volgens Imperium was Krisztina de Châtel al sinds 2023 van plan om de prijs te overhandigen aan Courtney maar helaas vanwege haar gezondheid was dat niet gelukt. Dit jaar mocht Robertson dan eindelijk de waardevolle prijs in ontvangst nemen. Stichting Imperium zegt het volgende over Courtney May Robertson: “Krisztina de Châtel bewonderde Courtney May Robertson. In haar solo’s herkende ze pure danskracht en, zoals ze altijd zei, ‘de gekte’ van een kunstenaar die bewust grenzen opzoekt en er overheen gaat.”

VSCD Zwanen

Het Nederlandse Dansdagen gala is niet compleet zonder de uitreiking van de VSCD Dansprijzen. Zowel de Zwanen als de Jonge Zwanen mochten met verschillend danstalent mee naar huis. De winnaar van de ‘Zwaan meest indrukwekkende dansproductie’ werd Conner Schumacher met Raging Against Various Elements. De dansjury zegt over de dansproductie van Schumacher dat het verfrissend is, verbindend en vernieuwend: “Schumacher nodigt zijn publiek expliciet uit om te bewegen en ervaren.” En dat bleek wel in zijn optreden tijdens het gala. Als afsluiter van de dag mocht Conner Schumacher met zijn gezelschap een stuk laten zien uit Raging Against Various Elements. Na een korte interactie met het publiek, waar het publiek even over zichzelf aan het denken wordt gezet, word je ondergedompeld in een zee van lichten, rave muziek en vrijheid.

De Zwaan voor de meest indrukwekkende dansprestatie ging als uitzondering voor het eerst naar een ensemble. Namelijk naar het ensemble van NDT 1 en het Franse gezelschap S-E-D van Into the Hairy. Dit 28-koppige dansers groep mocht de prijs in ontvangst nemen vanwege de, volgens de jury, indrukwekkende, zins begoochelende collectieve prestatie. De jury zegt: “De groep verlegt op hun dystopische reis door een uit het lood geslagen wereld de definitie van het woord ‘teamwork’ naar een haast telepathische vorm van samen bestaan.”

Jonge Zwanen

In de categorie van de Jonge Zwaan voor ‘meest indrukwekkende jeugddansproductie’ heeft TERECHT gewonnen. TERECHT is een dansproductie van Maarten Smit en Davey Bakker. In samenwerking met Het Houten Huis en Stichting Herstel en Terugkeer is deze jeugddansproductie ontstaan over het strafrechtsysteem. “Het publiek wordt uitgedaagd steeds te wisselen van perspectief, wat zorgt voor een gelaagde theaterervaring”, aldus de jury.

Ook danstalent van jeugddansproducties kreeg individueel de kans op een prijs, namelijk de Jonge Zwaan ‘meest indrukwekkende jeugddansprestatie. Dit jaar ging de zwaan met Jilis Roshanali mee naar huis voor zijn rol in De Notenkraker van Introdans. Over Roshanali’s rol als Drosselmeijer zei de jury het volgende: “Hij maakt van Drosselmeijer een gelaagd personage: afstandelijk en excentriek, grappig en ook menselijk.”

Gouden Zwaan

Dit jaar werd ook de Gouden Zwaan uitgereikt. Deze prijs wordt niet ieder jaar uitgereikt en kent ook geen nominaties. Deze avond ging de Gouden Zwaan naar Club Guy & Roni. Volgens de jury hebben de artistiek leiders van Club Guy & Roni, Guy Weizman en Roni Haver, een compleet eigen stempel gedrukt op wat interdisciplinair werken is. (© Destiny Dizy)

Voorstellingen

Naast het uitreiken van de prestigieuze Zwanen en de andere prijzen, werd tijdens het gala ook gedanst. Tussen de uitreikingen door waren en verschillende voorstellingen te bewonderen. Zo was, ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van SALLY, Juk te zien. Juk is een krachtige solo gechoreografeerd door Krisztina de Châtel. Als eerbetoon aan het overlijden van Krisztina de Châtel en ode aan haar kunstenaarschap was deze solo bijna tien jaar later weer te zien op het podium.

Naast de krachtige solo van SALLY, was ook Het Nationale Ballet aanwezig met een solo en een duet. Olga Smirnova danste de prachtige solo van De stervende zwaan en samen met Conor Walmsley Trois gnossienes.

De Nederlandse Dansdagen staan in het teken van samenhorigheid onder de hashtag ‘dansmetmij’. Dit was ook terug te zien in de andere voorstellingen, onder andere de voorstelling van Introdans. Choreograaf Adriaan Luteijn liet een fragment zien uit Iungo, wat staat voor ‘ik breng samen/ik verbind’ in het Latijn. Ook ISH Dance Collective van choreograaf en winnaar Johannes Vermeerprijs Marco Gerris was aanwezig met een dansvoorstelling over samenbrengen. Waar ISH al bekend staat om verschillende kunstvormen en bewegingen samen te brengen, was het bij deze dans ook weer te zien. Met Het barre land werd het publiek meegenomen op een zintuigelijke reis van duisternis naar licht in een wereld waar hoop nooit verloren gaat.

Tijdens de galaoptredens was er ook plek voor een luchtigere voorstelling. Danstheater AYA en Maat Saxophone Quartet lieten het publiek lachen tijdens de voorstelling LOEV. Een speelse voorstelling over liefde, consent en iemand zo tof vinden dat je niet meer stil kunt blijven staan. Een unieke en grappige voorstelling met vier dansers en vier musici die goed in het rijtje paste bij alle andere voorstellingen op een eigen manier.

Als klap op de vuurpijl was als laatste ARK te zien met Raging Against Various Elements van Conner Schumacher. Een extatische voorstelling met luide muziek, flitsende lampen en vol levenslust. Samen met zes ravers liet Conner het publiek pijn, liefde, plezier, verdriet en dans zien. Een krachtige en passende afsluiter van de avond. En mocht het publiek nog niet uit ‘geraved’ zijn, konden ze door naar de feestelijke afterparty van het gala.